'Tonya finosu’ coğrafi işaret yolunda

Ä°lçede, yöreye özgü köpek cinsi ‘Tonya finosu’, koruma görevi yapamayacak kadar ufak yapılı olduÄŸu için, genellikle havlayarak sahiplerini uyarmaya, yaklaÅŸan yabancı kiÅŸi ya da hayvanı uzaklaÅŸtırmaya çalışmasıyla dikkat çekiyor. Sahiplerinin yanı sıra evcil hayvanlara da bekçilik yapan ‘Tonya Finosu’, boyu, hafif kilosu, beyaz rengi ve sevimlilikleriyle ilgi odağı oluyor. Sosyal medya aracılığıyla bir araya gelen hayvanseverler, nesli tükenme tehlikesi bulunan Tonya finosunun saf özelliklerinin koruması için mücadele veriyor. Bu mücadeleye duyarsız kalmayan Tonya Kaymakamlığı ve Tonya Belediyesi, ilçede tescilli Tonya tereyağından sonra, ‘Tonya finosunun da Türk Patent ve Marka Kurumu'nca coÄŸrafi iÅŸaretle tescillenmesi için ortaklaÅŸa çalışma baÅŸlattı.

IRKI KORUNACAK

Tonya finosunun ırkı, yapısı ve davranış biçimlerine yönelik araÅŸtırmaları tamamlayacak heyet, tescil baÅŸvurusunda bulunacak. Atılan adımla, özellikle çocuklara karşı dostane tavırlar da sergileyen, bazı bölgelerde ’Kobi’ olarak da adlandırılan köpeÄŸin, ırkının korunup, neslinin çoÄŸaltılması hedefleniyor. YetiÅŸtiricileri tarafından sayılarının giderek azaldığı bildirilen, omuz yükseklikleri ortalama 30 santim olup, erkeklerde yaÅŸlarına göre 10, diÅŸilerde ise 9 kilogram ağırlığına ulaÅŸan Tonya finosu, bin ila 3 bin lira arasında alıcı buluyor.

‘BU IRKI YAÅžATMAYA DEVAM EDECEĞİZ’

Tonya finosunun ırkının korunması için çaba harcayan ilçe sakini Bedirhan Kalyoncu, “Tonya finolarımız yeni doÄŸdu, sekiz günlüktürler. Elimizden geldiÄŸi kadarıyla onları yetiÅŸtirmeye çaba gösteriyoruz. Ä°nÅŸallah bu ırkı yok etmeyeceÄŸiz, bu ırkı yaÅŸatmaya devam edeceÄŸiz” dedi.

‘ALAN KORUMASI YAPAR’

Ä°lçede Tonya finosu yetiÅŸtirip satışını yapan Olcay Kalyoncu, “Tonya finosu, Tonya’ya özgü, nesli tükenmekte olan bir hayvandır. Neslini çoÄŸaltmak için elimizden geldiÄŸince uÄŸraşıyoruz. Tonya’da belirli yerlerde bu ırkı koruyanlar vardır. Tonya Finosunun belirli özellikleri vardır. Süt beyaz olur kulakları diktir, burun, damak ve pati altları siyahtır. Alan koruması yapar. Kesinlikle evcil bir hayvan deÄŸildir. Dışarıda sadece alan koruması için kullanılır. Evcil hayvanlara bekçilik yapar. BulunduÄŸu bölgeye kesinlikle kimseyi yaklaÅŸtırmaz. Nasıl yetiÅŸtirilirse öyle geliÅŸir. Kimseye zararı yoktur” diye konuÅŸtu.

‘TESCÄ°L ÇALIÅžMALARI DEVAM EDÄ°YOR’

Tonya Belediye BaÅŸkanı Osman BeÅŸel de tescil esaslarına iliÅŸkin çalışmaların sürdüÄŸünü söyleyerek, “Tonya finosu yerel tabirle Tonya kobisi olarak bilinir. Tonya’ya özgü bir hayvan türüdür. Bir de Tonya zerdevası vardır. Ancak ÅŸu anda gündemimizde olan Tonya finosudur. Tonya finosu nevi ÅŸahsına münhasır yapıda bir köpek türüdür. GeçmiÅŸte yöremizde her evin kapısında bir fino bulunuyordu. Zaman içerisinde azalmaya ve korunmadığından da tükenmeye yüz tutmuÅŸtur. CoÄŸrafi iÅŸaret alıp, tescilini yapıp çoÄŸaltımını saÄŸlayarak hem Tonya’mıza hem bölgemize hem de Türkiye’ye mal olması peÅŸindeyiz. Çalışmalarımız devam ediyor, inÅŸallah en yakın zamanda coÄŸrafi iÅŸaretle tescil edilip Tonya’nın hem tescilli tereyağı hem de bir hayvan türü ülkemize bütün insanlık alemine mal edilmiÅŸ olacak ve bu tür de yok olmaktan kurtarılmış olacak” ifadelerinde bulundu.

TONYA FÄ°NOSU

Köpek sınıfları içinde yer alan 'Spitz' tipindeki köpeklere benzer morfolojik yapıya sahiptir. Yöresel bir tiptir; bazı bölgelerde 'Kobi' olarak da adlandırılır. Sahibinin canlı ya da cansız varlıklarını bekleme görevi yapmaktadır. Koruma görevi yapamayacak kadar ufak yapılı olduÄŸu için, genellikle havlama biçiminde gürültü yaparak, sahiplerini uyarmaya, yaklaÅŸan yabancı insan ya da hayvanı ise uzaklaÅŸtırmaya çalışır. Sadece beyaz post rengi görülmektedir. Oyuncu, enerjik ve özellikle çocuklara karşı dost canlısı bir köpektir. YetiÅŸtiricileri tarafından sayılarının giderek azaldığı bildirilmektedir. Ergin ağırlıkları ortalama erkeklerde 10 ve diÅŸilerde 9 kilogram, omuz yükseklikleri ortalama erkeklerde 31.4, diÅŸilerde ise 30.6 santimetredir.

Ä°nan KALYONCU/TONYA(Trabzon), (DHA)