1500 yıllık hastane yazıtı heyecan yarattı

Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eski Çağ Dilleri ve Kültürleri Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Fatih Onur başkanlığında, antik Lykia bölgesinde yüzey araştırması yapan ekip, Patara Yol Anıtı ışığında yazıtlara ulaştı. Muğla sınırlarındaki Sidyma Antik Kenti yakınlarında, bugünün Türk mezarlığında bulunan 1500 yıllık yazıt, tarihe ışık tuttu. Bölgede ilk kez bulunan, hastane ya da bakımevine ait olduğu düşünülen yazıtta, eski Yunanca 'Bu yapı, yabancılar için bir liman, hastalar içinse bir tedavi yeridir. Merhamet o hasta düşen kimselere' yazıyor. 

PATARA YOL ANITI'NDAKİ YOLLARIN İZİNDE

Antik Likya ve Pamphylia'nın kara yolları, deniz yolları ve limanları açısından çok az araştırma yapıldığını belirten Prof. Dr. Fatih Onur, 2004'ten beri Prof. Dr. Sencer Şahin tarafından yürütülen yüzey araştırmasını, yaşamını yitirmesinden sonra 2018'e kadar Prof. Dr. Eda Akyürek Şahin'in devam ettirdiğini belirtti. Prof. Dr. Onur, çalışmaların kendi başkanlığında sürdürüldüğünü kaydederek, "Eski Yunanca yazılmış Patara Yol Anıtı'nın yayınının hem tarihi yorumunun hem de anıtta geçen yolların arazi üzerindeki güzergahların yer aldığı 2007 yılındaki yayının ardından merhum Prof. Dr. Sencer Şahin tarafından Türkçesi 2014 yılında basıldı. 'Stadiasmus Patarensis' başlıklı bu kitap dışında antik Likya ve Pamphylia coğrafyasının Roma Çağı ulaşım sistemini konu alan bir yayın yok. Araştırma görevlilerimiz Fatma Avcu ve Hüseyin Uzunoğlu, Ksanthos-Sidyma yolunun ve yeni yazıtların bilimsel çalışmasını tamamlayarak yayımladı" diye konuştu.

HASTANE YA DA BAKIMEVİNE AİT 1500 YILLIK YAZIT

Araştırma görevlisi Fatma Avcu ise Sidyma Antik Kenti yakınlarındaki Dereboğazı Mezarlığı'nda buldukları miltaşlarından ilkinin, Commodus Dönemi'nden olup, yolların onarımının Vali C. Pomponius Bassus Terentianus denetiminde gerçekleştirildiği bilgisini içerdiğini anlattı. Avcu, "Sidyma ve civarındaki çeşitli köylerde (Seki, Ge) Hristiyanlık döneminden bir hastaneye ait vezinli bir yazıt bulduk" dedi.

Yazıtı, Sidyma Antik Kenti'ne yakın Ge Mahallesi'ndeki mezarlıkta bulduklarını dile getiren Avcu, bölgede ilk kez rastlanılan hastane yazıtında, yabancılara ve kendisini hasta hissedenlere yönelik sözlerin yer aldığını belirtti.

'BU EV BİR LİMANDIR' CÜMLESİ YER ALIYOR

Yazıtın 5'inci ya da 6'ncı yüzyıla ait olduğunu kaydeden Fatma Avcu, "Bu, yaklaşık 1500 yıllık yazıt. Bu yazıt bizlere olasılıkla konukevi ya da bakımevinin varlığını gösteriyor" dedi.

Yazıtta küçük şiir bulunduğunu da anlatan Avcu, "Yazıtta, 'Bu yapı, yabancılar için bir liman, hastalar içinse bir tedavi yeridir. Merhamet o hasta düşen kimselere' cümleleri yer alıyor. Bölgede daha önce bir hastaneye ait bir yazıt bulunmamıştı. Bu hastane ya da hasta bakım yeri nerede olabilir bilmiyoruz. Yazıtın nereden getirildiği de belli olmadığından arkeolojik olarak da herhangi bir kalıntıya ulaşamadık" diye konuştu.

1800 YILLIK DOST MEZARLARI YAZITI

Fatma Avcu, çalışmalarda 6 yeni mezar yazıtı bulduklarını, en ilginç olanının ise 'Dostlar' diye başlayan yazıt olduğunu söyledi. Avcu, "Bunların 1800 yıllık mezar yazıtı olduğunu düşünüyoruz. Bu yazıtlardan birinin ilginç yanı ise daha önce bulunan diğer yazıtlarda da geçen ve 15 kadarını bildiğimiz bir arkadaş grubuna ait olması. Bu arkadaşlar ölen arkadaşlarının cenaze masraflarını ve gömü işlemlerini yerine getirmiş. Bu yazıt grubunda ölen kişinin ve onun cenaze işlemlerini yapan arkadaşlarının isimleri yer alıyor. Yazıt, 'Dostlar' kelimesiyle başlıyor. Bu arkadaşlardan isimleri çıkarabildiklerimiz, Epagathos II, Pixas, Thalamos, Deios, Epaphrodeitos, Kalotykhos, Philatos, Demetras, Karpos,Thalliarkhos, Diogas, Quintus Euphrosynos, Karpos, Epagathos ve Claudius Daphnikos" dedi.

'TÜRK MEZARLIĞINDA BULUNDU'

Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eski Çağ Dilleri ve Kültürleri Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Fatih Onur, Likya Bölgesi'ndeki antik yollar üzerine yüzey araştırmaları yaptıklarını anlattı. Sidyma Antik Kenti yakınlarında, Türk mezarlığında 1500 yıllık yazıt bulduklarını belirten Prof. Dr. Onur, şöyle konuştu:

"Yüzey araştırmaları sırasında bu yazıtın dışında pek çok şey bulundu. Sidyma çevresinde bulunan yazıt, Türk mezarlığında mezar taşı olarak kullanılmış. Mezarlığa taşındığını düşünüyoruz. Yatay bir taş üzerinde, İsa'dan sonra 5'inci ve 6'ncı yüzyıla ait Eski Yunan alfabesiyle yazılmış bir yazıt. Üzerinde 'Bu yapı, yabancılar için bir liman, hastalar içinse bir tedavi yeridir. Merhamet o hasta düşen kimselere' şeklinde bir ifade yer alıyor. Bunu okuduğumuzda hastane veya bakımeviyle ilgili bir şey olduğunu düşündük. Yazı mezarlığa taşındığı için nerden getirildiğini de bilinmiyor. Bu araştırmada ayrıca yolların izleri de bulundu. Kuzey yönündeki yol takibatında yine bir eski Türk mezarlığında mil taşları bulundu. Bu mil taşları da yolların üzerine konan ve hedefe ne kadar mesafe kaldığını belirten taşlardır. Güney tarafına giden çeşitli yollar da bulduk. Ayrıca ne kadar resmi bir kaynak olduğunu bilmemekle bir dost grubu. İçlerinden herhangi birisi öldüğü zaman onun cenaze masraflarını giderdikleri, gömü işlemlerini yaptıklarına yer veren ifadelere de rastladık."

Selma KUNAR/ANTALYA, (DHA)