2 bin 500 yıllık lavabo

12 Ion kent devletinden olan Klazomenai, Urla-Çeşme Yarımadası'nın kuzey kıyısında, İzmir Körfezi'nin ortasında yer alıyor. Yaşar Üniversitesi Turizm Rehberliği Yarı Zamanlı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Ersoy'un kazı başkanlığını yürüttüğü antik kentte çalışmalar, 1981'den beri sürdürülüyor. Antik kentteki kazılar; Kültür ve Turizm Bakanlığı, İzmir Büyükşehir Belediyesi, Türk Tarih Kurumu ve Karsan Karadeniz Kimya Sanayi A.Ş.'nin destekleriyle yürütülüyor. Antik kentte, yerinde ayağa kaldırma çalışmalarıyla restore edilip, ziyaretçilere sunulan zeytinyağı işliği ise dikkat çekiyor. Ege Bölgesi'nde, tarihsel süreç içinde bugüne ulaşan ve seri üretimin varlığını gösteren en erken işliklerden biri olan Klazomenai zeytinyağı işliği, milattan önce 6'ncı yüzyıla tarihleniyor.

'BENZERİ GÖRÜLMEDİ'

Antik dönemin seramik üretim merkezi Klazomenai'da, 2 bin 500 yıllık perirrhanterion (vücut temizliğinde kullanılan, yüksek ayak üzerine oturan büyük yayvan formlu kap-lavabo) bulundu. Kazı Başkanı Ersoy, "Klazomenai, Batı Anadolu'daki Ion kent devletinden biri. Özellikle Arkaik dönemde, milattan önce 6'ncı yüzyılda bölgedeki en önemli seramik üretim merkezlerinden biri olarak kabul ediliyor. Burada gerçekleştirilen kazılarda da kent ile bağlantılı atölyelerin üretmiş olduğu çok sayıda figürlü seramikler ve lahitler de buluyoruz. Bu yılki kazılarda, fantastik mitolojik yaratıklarla ve araba yarışlarıyla bezeli bir lavabo ayağı ve tabanı bulundu. Milattan önce 6'ncı yüzyıla ait bu eser, bugünden yaklaşık 2 bin 500 yıl öncesine ait. Bu şekilde figürlerle bezeli, kabartmalı ve boyalı bir örneğini şimdiye kadar bilmiyoruz" diye konuştu. 

'BASKIN TİCARİ KENTTİ'

Klazomenai'nın önemli üretim merkezi olduğunu vurgulayan Ersoy, "Burada üretilen ürünleri, örneğin; Karadeniz'deki Ion kolonilerinde, Güney Fransa'da, Kuzey Afrika'da ya da Doğu Akdeniz'deki çeşitli merkezlerde de buluyoruz dolayısıyla bu eserler ticari yollarla sözü edilen merkezlere taşınmış. Aynı zamanda Klazomenai ile özdeşleşen başka vazo türü de ticari amforalar. Bu amforalarda ister zeytinyağı olsun ister şarap olsun elde edilen ürünler taşınıyor.

Bu türdeki vazoları Karadeniz'in neredeyse kuzey, doğu ile batı sahilinde ve Batı Akdeniz ile Doğu Akdeniz'de geniş coğrafyada birçok merkezde görüyoruz. Bu da bize kentin milattan önce 7'nci yüzyıl sonrasından 6'ncı yüzyıl başlarına kadar kentin baskın ticari etkinliğini gösteriyor" dedi.

Kadir ÖZEN/ İZMİR, (DHA)