40 bin çay işçisi gelemiyor, 100 milyon dolar üreticiye kalacak

DoÄŸu Karadeniz'deki Rize, Trabzon, Artvin ve Giresun illerinde, 830 bin dekar alanda 1 milyon üretici aile tarafından yapılan yaÅŸ çay tarımına sayılı günler kaldı. Mayıs ayında baÅŸlaması beklenen çay tarımında bu yıl koronavirüs tedbirleri kapsamında yabancı iÅŸçiler, çalışamayacak. Bölgede her yıl 4 ilde çay tarımında çalışan yaklaşık 40 bin Gürcistan ve Azerbaycan uyruklu iÅŸçi, sınır kapılarının kapatılması nedeniyle ülkeye giremeyecek. Üreticilerin kendi hasadını yapacağı çay tarımında her yıl yurt dışına giden yaklaşık 100 milyon dolar da bölgeye kalacak.

'100 MÄ°LYON DOLAR YURT DIÅžINA ÇIKMAYACAK'

Rize Ticaret Borsası BaÅŸkanı Mehmet ErdoÄŸan, bölgede yaÅŸ çay hasat sezonunun yaklaÅŸtığını belirterek, hasat dönemi için her yıl yurt dışından gelen 40 bin kadar çay iÅŸçisinin bu yıl gelemeyeceÄŸini belirtti. Her fırsatta üreticilere çay hasatlarını kendilerinin yapmaları çaÄŸrısında bulunduklarını hatırlatan ErdoÄŸan, "Çay ürününü üretici nasıl kendi emeÄŸi ile toplar ve yurt dışına giden paralarımızın ülkede kalması için ne yapabiliriz, diye düÅŸünürdük. Bunu için bazı dönemlerde 'Åžirket kuralım' dedik. Bazı arkadaÅŸlarımız kooperatif çalışmaları yaptı. Ancak olmadı. Bu dönemden faydalanabiliriz. Bazı krizleri fırsata çevirme ÅŸansımız var. Bunu fırsata çevirip çay sektöründen her yıl 100 milyon dolar civarında bir paranın çıkışına da engel olmuÅŸ oluruz’’ diye konuÅŸtu.

'KORONA BÄ°ZÄ° TARIMCI YAPACAK'

Yabancı uyruklu çay iÅŸçilerinin yurda gelemeyecek olmalarının çay tarımına olumlu yansıyacağını belirten çay üreticisi Ahmet Kuk da "Azeri ve Gürcü iÅŸçiler bizim tarlamıza, bahçemize ve evimize girdikten sonra çay tarımı bitti. Ä°ÅŸçilerin eline verdik makası, 'Buyur kilo ile topla' dönemi baÅŸladı. 3 ton çayı 3 güne, 5 ton çayı, 5 güne toplatanlar yüzünden yevmiye fiyatları tavan yaptı. Sınır kapılarının kapanması çok iyi oldu. Åžimdi herkes kendi tarlasına girecek. Koronavirüs herkesi tarımcı yaptı’’ dedi.

Çay üreticisi YaÅŸar Papaker de "Rizeli kendi çayını kendi toplayacak. Her yıl yabancı iÅŸçiye bir ev veya araba alıyoruz. Buraya gelip çayı berbat ettiler. Herkes kendi çayını toplarsa çay daha iyi olur. Kapıların kapanması Rize için çay tarımı için çok iyi oldu" diye konuÅŸtu. 

TÜRKÄ°YE, ÇAY ÜRETÄ°MÄ°NDE DÜNYA 5'Ä°NCÄ°SÄ°

DoÄŸu Karadeniz Bölgesi’ndeki Rize, Artvin, Trabzon ve Giresun illerinde yaklaşık 830 bin dekar alanda 1 milyon üretici aile tarafından yapılan yaÅŸ çay tarımında, yıllık 1 milyon 100 bin ile 1 milyon 300 bin ton arasında deÄŸiÅŸen miktarda ürün elde ediliyor. Üretilen yaÅŸ çayın 151'i özel sektör, 46'sı ÇAYKUR'a ait 197 fabrikada iÅŸlenerek, yılda ortalama 230- 250 bin ton kuru çay elde ediliyor. Dünya Çay Komitesi'nin hazırladığı 'Dünya Çay Raporu' sonuçlarına göre, yılda kiÅŸi başı en çok çay tüketen ülkeler sıralamasında 3,5 kilogram ile Türkiye ilk sırada yer alıyor. Dünya çay üretiminde ise 2 milyon 270 bin ton ile Çin 1'inci, 1 milyon 210 bin ton ile Hindistan 2'nci, 475 bin ton ile Kenya 3'üncü, 329 bin ton ile Sri Lanka 4'üncü, 250 bin ton ile Türkiye 5'inci sırada yer alıyor. 

Mehmet Can PEÇE/RÄ°ZE(DHA)