Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'na bağlı, 1980'li yıllarda temeli atılan ve 2005 yılında Bodrum Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü, Beymelek Su Ürünleri Geliştirme Merkezi ve Kepez Su Ürünleri Üretme İstasyonu'nun birleşimiyle Akdeniz Su Ürünleri Araştırma Üretim ve Eğitim Enstitüsü oluşturuldu. Türkiye'nin tek sazan balığı üretim istasyonu olan merkezin Kepez biriminde, yetişkin erkek ve dişi sazanların yumurtlatma ve spermlerin birleştirilmesi işlemi gerçekleştirildi. Özel bir teknik ve teknolojinin kullanıldığı sistemde, bayıltılan yetişkin sazan balıklarının dişileri özel leğenler içine yumurtlattırılıyor ve üzerine de erkek sazanların spermleri bıraktırılıyor. Ardından hassas bir karıştırma işlemi sonunda karışımlar larvaya dönüşüyor. Üretilecek yavru sazanlar, Türkiye genelindeki göl, gölet, baraj ve akarsulara bırakılmak için ücretsiz dağıtılacak.
Akdeniz Su Ürünleri Araştırma, Üretim ve Eğitim Enstitüsü Kepez Birimi Koordinatörü Dr. Mahir Kanyılmaz, bakanlığın sosyal ve ekonomik gelişim amaçlı yürüttüğü projeler kapsamında özellikle kırsal bölgelerde balık tüketimi alışkanlığı, işgücü oluşturulması, kooperatiflerin desteklenmesi ve sportif olta avcılığına yönelik hizmet eden bir kuruluş olduklarını söyledi. Kurulduğu günden beri 197 milyon 204 bin sazan yavrusu üretilerek Türkiye'nin her tarafındaki kaynaklara bırakıldığını kaydeden Dr. Mahir Kanyılmaz, “Tam kontrollü yöntemle sazan üretimi yapıyoruz. Yani buradaki ürettiğimiz her balığın soy kaydı tutulmuş şekilde herhangi bir başka kaynaktan karışma olmadan, kaliteli, ciddi bir üretim çalışması yapıyoruz" dedi.
BİR SAZANDAN 500 BİN LARVA
Balıkların üretimi sırasında, üretimin toplulaştırılması adına sazanlara hipofiz enjekte edildiğini belirten Dr. Kanyılmaz, “12 saat sonra balıkları sağıyoruz. Sağdığımız her balık yaklaşık canlı ağırlığının yüzde 20'si yumurta veriyor. Örneğin 5 kiloluk bir balık 1 kilo yumurta veriyor. Enjeksiyon yapılan bütün balıklar yumurta vermeyebiliyor. Yüzde 5 ila 30'unun yumurta vermemesi normal kabul ediliyor. Ama bizim uzun yıllara dayalı tecrübelerimiz sonunda işlemleri başarıyla yürüttüğümüz için yumurta vermeyen balık yok denecek kadar az. Tam kontrollü yöntemle yaklaşık 9 günlük süreç sonunda yumurtadan larvalar çıkıyor. 1 kilo sazan yumurtasından 500 bin adet sazan larvası elde ediyoruz. Larvaları havuzlara bırakıyoruz, önceden hazır, besin ortamı zengin ve predatörlerin olmadığı sazan havuzlarına bırakıyoruz. Yaklaşık 2 ay sonunda da hasat ederek Türkiye'nin her tarafına gönderiyoruz" diye konuştu.
BU YIL TOPLAM 6 MİLYON ÜRETİM
1 kilo sazan yumurtasından 200-300 bin sazan yavrusu elde ettiklerini belirten Dr. Kanyılmaz, “Ürettiğimiz balıkların Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı politikası gereği ücretsiz olarak Türkiye'nin her tarafındaki doğal kaynaklar, göl, akarsu ve göletlere ulaşmasını sağlıyoruz. Bu yıl 5 milyon yavru sazan ücretsiz gönderilecek. 1 milyon civarındaki yavru balık da Türkiye'de sazan balığı yetiştiriciliği yapmak isteyen üreticilere ücreti karşılığı satılacak" dedi.
Sazanın dünyada en çok üretilen balık olduğunu aktaran Dr. Kanyılmaz, "Su ürünleri yetiştiriciliğinin yaklaşık yüzde 75'ini sazan balıkları grubu oluşturmaktadır. Dolayısıyla dünyada en çok tüketilen balıktır. Balık büyüklüğüne bağlı değişmekle birlikte 4-7 milyon arası üretim sözkonusu. Balık boyutunun daha düşürülmesi durumunda kapasitemiz 10 milyona kadar ulaşabiliyor. Yıllık 200 milyon sazan larvası üretimimiz mevcut" diye konuştu.
Mehmet ÇINAR/ ANTALYA, (DHA) -