Alkol zehirlenmesi nedir?

GÖZLEMLERİM

Son günlerde maalesef neredeyse her gün alkol zehirlenmesinden hayatlarını kaybedenlerin sayısı artıyor. Neden acaba?

Tabi ki birinci sorumluları bu alkollü içkileri yasal olmayan yöntemlerle üretip, yine gayri yasal olarak satmaları. Diğer sorumluları; bu kişileri bunu yapmaya sevk eden nedenler? Aşırı alkol fiyatları nedeniyle cazip hale gelmesi Ve tabiî ki yüksek kazanç elde etmeleri. Son sorumlu olarak ta fiyatlarının yasal alkol fiyatlarına göre cazip fiyatlarda olmasından tüketicilerin satın almaları. Ve adli mercilerin sorumluluklarını sayabiliriz.

Biz burada bu konulara değinmeden, bilimsel olarak bazı yanlış anlaşılmaların olmaması ve neden alkol zehirlenmeleri oluyor açıklayarak, insan sağlığına zararları ve varsa yararlarını ele alacağız. İçilebilen alkol ile içilmemesi gereken alkol arasındaki fark nelerdir? Hangi alkol içilebilir? Hangisi neden içilmemelidir?  Açıklamaya çalışacağız.

Alkolün yapısal tanımına baktığımız zaman sayısız denebilecek kadar molekül doğada ve insan vücudunda mevcut olduğunu görürüz. Hatta su’yun bile alkol tanımına uyduğunu söyleyebiliriz. Ancak, eski çağlardan beri içilen ve keyif verici olması nedeni ile vazgeçilemeyen alkol; ETANOL olarak isimlendirdiğimiz alkoldür. Bu alkol, çeşitli bitkisel ( tahıllar, başta üzüm olmak üzere meyveler) şekerlerin, glikozun oksijensiz ortamda fermantasyonu yani mayalanması sonucunda yapısal olarak 2 karbonlu bir alkole ( etanol) dönüşmesidir.  Ancak fermantasyon devam ederse karbondioksit gazının bu molekülden ayrılması sonucu tek karbonlu METANOL’e oksitlenir. 

İşin zorluğu üretim aşamasındadır. ETANOL üretiminde, METANOL ün  de üretimi maalesef gerçekleşir. Ve en zor tarafı ise bu iki alkolün birbirlerinden ayırımıdır.  Ne kadar distile edilse de bir miktar Metanol, etanol içinde kalır.  

Birbirinden çok farklı özelliğe sahip bu iki alkolün vücudumuzda tolere edilebilirliği nedeni ile kabul edilen etanol/ metanol oranı mevcuttur. Türk gıda izinine göre bu oran : 0,015 tir. Çok düşük orandır. Bu oranın üstünde fazla miktarda bulunuyorsa zehirlidir.

Medyada bazı terimler doğru kullanılmıyor.  Metil alkolden etil alkol olmaz. içilebilen alkol etanoldür. Metanol, etanolden çok daha fazla zararlıdır,sağlığa.. Sahte alkol denilen metanol/ etanol oranı yüksek olan alkoldür. Bu oranın en düşük seviyede olması gerekir.

Evsel ispirto ocağı yakıtı, matbaada boya temizliği, ayakkabıcılıkta tutkal temizliği için kullanımına izin verilen alkol METANOL dür. Fren hidrolik sıvısından antifriz sıvısına kadar kullanılan alkol metanoldür.

Gelelim kaçak içki nedir? .

“Kaçak içki” zehirlenmesi dediğimiz olay aslında bir “metil alkol” zehirlenmesidir. Metil alkol (metanol; CH3OH) en küçük tek karbonlu alifatik alkoldür. Gıda tüzüğüne göre hazırlanmış içkilerdeki alkol ise, etil alkoldür (etanol; CH3CH2OH).  Ve metil alkole göre bir karbon zincir daha uzundur. Metil alkolün elde edilmesi daha kolay ve çok daha ucuzdur.  Gıda tüzüğüne göre hazırlanan içkilerde tarımsal kökenli etil alkol kullanılması gerekir.  Metil alkolü uzaklaştırmak ve düzeyini öngörülen belirli oranların altına düşürmek için, özenli distilasyon işlemleri gerekir. Ki, maliyeti yükseltmesi nedeni ile içinde yüksek düzeyde metil alkol içeren  “kaçak içki” budur.

Metanol ve Etanolün sisnir sistemi üzerine farmakolojik etkileri büyük benzerlik gösterir. Ama Karaciğerde yıkılımları sonucu oluşan metabolitlerinin toksik etkileri büyük farklılıklar gösterir. Karaciğerde etil alkol asetaldehit’e, metil alkol ise formaldehit’e dönüşür. Formaldehit, gözün retina hücrelerinde toksik etkileri olan bir maddedir ve kanda düzeyi yükselince  toksik etki ile görme bozuklukları ve körlük oluşturur. Metil alkol içeren “kaçak içkiler” içildiğinde metil alkolün yıkılması ile kanda biriken formaldehit ve formik asit nedeni ile görme sorunları dışında daha tehlikelisi asidoza neden olur. Zehirlenenler genellikle asidoz nedeni ile ölürler. Metil alkolün enzimatik işlemlerle yıkılması yavaştır ve yıkım ürünleri olan toksik bileşiklerin, formaldehit ve formik asit, kanda toksik etkiler gösterecek düzeye gelmeleri genellikle kaçak içki içilmesinden sonra 10-36 saat içinde ortaya çıkar. Ölüm ilk 24 saat içinde olabileceği gibi birkaç gün içinde de zehirlenme belirtileri çıkmış olabilir.

“kaçak içki” içinde bulunan Metil alkol oranı riski arttırır. Yani metanol ne kadar fazla ise içkinin tehlikesi o kadar artar.

Hangi dozda metanol zehirlenmeye yol açabilir?

Metanolün minimum ölümcül (fatal) dozu 30-240 mL (20-150 g)’dir. Bununla beraber kişiden kişiye değişiklikler gösterir. Ve  ölümün 10 mL kadar düşük dozlarda veya 500 mL kadar çok yüksek dozlarda gelişebildiği de bildirilmiştir. Minimum ölümcül dozdaki bu değişkenlik bazı faktörlere bağlı olabilir. Kişinin metanol ile birlikte etanol içmesine, folat eksikliği olmasına da bağlı olabilir. Minimum toksik doz yaklaşık 100 mg/kg’dır.

Dolayısı ile 10 kuruş kar edeceğim derken hayatından olabilirsin.

Sevgilerimle.