Antalya'da saati çalınan tarihi kulede 40 yıl sonra bir ilk

Antalya'nın en önemli sembollerinden, Helenistik döneme tarihlenen burçlar üzerinde yer alan, kule kısmı Bizans döneminde yapılan ve 1900'lü yılların başında 2'nci Abdülhamid döneminde saat kulesi olarak inşa edilen yapıda, geçen yıl şubat ayında başlayan restorasyon çalışmalarında sona gelindi. Harabeyi andıran kule içinde önceki yıllarda zeminden 8 metre yüksekliğe kadar betonla doldurulan alandaki kazı çalışmalarında, yaklaşık 1 metre derinde, biri saat düzeneğinin çalışması, diğeri kulenin en üst kısmındaki çanın her saat başı çalmasını sağlayan 40'ar kiloluk iki kurşun parça bulunmuştu. Restorasyonda, 22 metre yüksekliği bulunan kulenin dört bir tarafındaki saatlerin orijinal olmadığı ortaya çıkmış, 1985 yılında çalınmış olabileceği değerlendirilmişti. Yerine takılan saatlerin de plastik olduğu, bu saatleri tutturmak için kullanılan demir çerçevelerin de yıllar içerisinde ağırlıklarıyla tarihi taşları çatlattığı belirlendi.

Restorasyon çalışmalarında sona gelinen saat kulesi için yeni bir saat mekanizması, İstanbul'da ismi açıklanmayan bir kişide bulunarak satın alındı. 100 yıllık olduğu değerlendirilen ve çalınan saatin ikizi olan mekanizma, Türkiye'de kule saat tamiri konusunda yetkin isim olan Recep Gürgen tarafından aylarca süren çalışma sonunda toparlandı. Hazır hale getirilen mekanizma ve kadranlar Antalya'ya getirilerek, Recep Gürgen öncülüğünde saat kulesine montajlandı.

40 YIL SONRA GONG ÇALDI

Saatin kadranlarının da yerine montajlanmasının ardından yıllardır çalışmayan saat kulesinin en tepesinde yer alan çan da faaliyete geçti. Saat başlarında ve yarım saatte bir mekanizmanın hareket etmesiyle çana vuracak özel sistemle saatin kaç olduğu gonk sesiyle duyurulmuş olacak. Sistem test için çalıştırıldı ve 40 yıl sonra saat kulesinde yeniden gonk sesi duyuldu. Saatin montajında ve çalışır hale gelmesindeki süreci başından itibaren yöneten Recep Gürgen, “Çan saat kaçsa o kadar vurur. Eskiden saat sesiyle esnaf kapısını açar, saat sesiyle kapatırdı. Sosyal hayat bunla devam ederdi. Çan sesine başka bir anlam yüklememek lazım" dedi.

Gürgen, saatin kadranının Osmanlıca olması yönünde gelen eleştirilere de yanıt verdi. Eleştirilerin yersiz olduğunu anlatan Recep Gürgen, saat kulesinin inşa edildiği dönemde Osmanlıca rakamların kullanıldığını ve o döneme uygun kadranlar yapılması gerektiğini söyledi.

Antalya Valiliği Kültür Varlıkları Birim Sorumlusu ve Koruma Restorasyon Uzmanı Cemil Karabayram, saatin çalışmasının önünde artık bir engel kalmadığını söyledi. Çalınan saatin ikizinin saat kulesinin dört bir yanında zamanı göstereceğini ifade eden Karabayram, “40 yıl sonra gonk sesini bizler bir kez daha duymuş olacağız. Saat mekanizmasının orijinali 1985 yılında bu alandan götürülmüş. Osmanlıca kadranlar kullanıldı. İlk dönemdeki yazı tipiyle aynı şekilde oldu" dedi.

Alparslan ÇINAR/ANTALYA, (DHA)