Burun spreyleri bağımlılık yapabilir

Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Kulak Burun Boğaz (KBB) Uzmanı Doç. Dr. Müzeyyen Doğan özellikle kış aylarında kullanılan burun spreylerine yönelik uyarılarda bulundu. Mevsimsel olarak üst solunum yolu enfeksiyonları, burun tıkanıklığı ve akıntısının hızla arttığını belirten Doç. Dr. Doğan, "Burun spreylerini içerdiği etken maddeye göre kısa süreli kullanılanlar ve uzun süre kullanılması gerekenler şeklinde iki grup halinde düşünebiliriz. Doktorlar tarafından önerilen burun spreyleri, süre ve önerilen doz dışında kesinlikle kullanılmamalıdır" diye konuştu.

"UZUN SÜRELİ KULLANIM KAN DEĞERLERİNİ DEĞİŞTİREBİLİR"

Kısa süreli kullanılması gereken spreylerin uzun süreli kullanımlarında ilacın etkinliği azaldığı için giderek daha sık ve daha yüksek dozlarda kullanma eğilimi oluştuğunu dile getiren Doç. Dr. Doğan, "Uzun süreli kullanım durumlarında bağımlılık yapabilir ve kan değerlerini değiştirebilir. Yapılan hayvan deneylerinde de beşinci günden sonra burun mukozasında hasarın başladığı sekizinci haftanın sonunda ise artık kalıcı hasar meydana geldiği gösterilmiştir. Doz aşımı ve yan etkilerde terleme, hızlı ve düzensiz kalp atışları gözlenir. Burun içi dokusunda meydana gelen kuruluk sebebiyle burun kanamaları olabilir" ifadelerini kullandı.

YAŞANILAN ORTAMDAKİ KLİMA VE KALORİFERLERE DİKKAT!

Burun tıkanıklığının sinüzit ve orta kulak iltihabına yol açtığını belirten Doç. Dr. Doğan, "Böyle durumlarda burun tıkanıklığının giderilmesinde kısa süreli olarak burun spreyleri kullanılabilir. Ancak yaşanılan ortamlarda kullanılan kalorifer  ve klimalar da solunan havanın nemini azaltır. Burunda meydana gelen kuruluk ve burun etlerinin buna reaksiyon olarak büyümesi sonucunda da tıkanıklık hissi meydana gelebilmektedir" açıklamalarında bulundu.

PSİKOLOJİK BAĞIMLILIK

Üst solunum yolu enfeksiyonları sırasında kullanılan spreylerin hastada yarattığı rahatlama hissi nedeniyle, hastalık sonrasında da bazıkişilerin çevresel faktörlere bağlı tıkanıklarda da aynı spreyi kullandığını aktaran Doç. Dr. Doğan, "Bu önce psikolojik bağımlılık şeklinde başlar, daha sonra kullanım süresi uzadıkça burun içi dokularda meydana gelen değişiklikler nedeniyle burun fonksiyonları bozulmaya başlar. Hasta giderek burun spreyi kullanmadan nefes alamadığını ifade eder.Kısa süre kullanılması gereken burun spreyleri hızlı etki eder ve dakikalar içerisinde burundaki tıkanıklık hissini giderir. Günde 3-4 defadan fazla önerilmez" dedi.

GEÇİCİ ÇÖZÜM OLUYOR

Burun tıkanıklıklarının sprey yardımıyla açılmasının geçici bir çözüm olduğunun altını çizen Doç. Dr. Doğan, "Xylometazolin veya oxymetazolin etken maddeli spreyler buruna kan götüren ufak damarların çevresindeki kas dokusunun kasılmasını sağlayarak, burun kanlanmasını azaltır ve dokulardaki şişmeyi gidererek, burnumuzun açılmasını sağlar. Ancak bu geçici bir çözümdür, yaklaşık 6 saat sonra bu kaslar gevşeyerek burun mukozası ve konkalar daha fazla şişerek burun tıkanıklığı artar" diye konuştu.

"UZUN SÜRELİ KULLANIMLARDA DOKU HASARI OLUŞUYOR"

Etken maddesi, xylometazolin veya oksimetazolin olan spreylerin uzun süre kullanılması durumunda meydana gelebilecek doku hasarını gidermek için öncelikle bu spreylerin kullanımının kesilmesi gerektiğinin altını çizen Doç. Dr. Doğan, şu bilgileri verdi:  

"Eğer prostat büyümesi, yüksek tansiyon, dar açılı göz tansiyonu, diyabet, kalp hastalığı, atardamarlarda sertleşme, tiroit problemleri, göz  tansiyonu, kalp hastalığı gibi  rahatsızlıklarınız  varsa bu ilacı kullanmadan önce doktorunuzu bilgilendirmeniz gerekmektedir. İlacın kullanımı bu hastalar için uygun olmayabilir. Bununla birlikte iki yaş altındaki çocuklarda, gebelik ve emzirme dönemlerinde de kullanılmamalıdır." 

KULLANIM SÜRESİNE DİKKAT!

Kısa süreli kullanılması gereken xylometazolin veya oksimetazolin etken maddeli burun spreylerinin çeşitli hastalıklar sonrasında tıkanıklıkları gidermede faydalı olduğunu söyleyen Doç. Dr. Müzeyyen Doğan, "Soğuk algınlığı veya kısa süre içerisinde gelişen başka bir nezle ile ilgili olan burun tıkanıklıkları, yeni başlamış nezle,  alerji olmaksızın burunda meydana gelen tıkanıklıklar, orta kulak iltihabı; burun çevresinde bulunan sinüslerin iltihaplanmasıyla oluşan burun tıkanıklıkları ve burun veya burun çevresinde bulunan sinüslerin hastalıklarında salgıların akmasını kolaylaştırmak ve burun boşluğunun incelenmesini (rinoskopi) kolaylaştırmak için kullanılır.Kullanım süresi 3-5 gün ve günde 3-4 defa ikişer puf şeklindedir" dedi.