Cambaz patronlar

Kimisi yatırdığı ücretin bir kısmını elden geri alıyor kimisi de çalışma saatlerini artırıp fazla mesai ücretlerini ödemiyor.

Birgün'den Rıfat Kırcı'nın haberine göre asgari ücretin 4 bin 253 liraya çıkarılması emekçi toplumun ekonomik sorunlarına çözüm olmadı. Temel tüketim ürünlerine yapılan fahiş zamlarla, asgari ücretin zamlı tutarı yılın daha ilk ayında erirken birçok iş yerinden de çalışana asgari ücret dahi ödemek istemeyen işverenlerin haberleri gelmeyi başladı.

Durum o kadar vahim ki yandaş gazetelerin yazarları dahi şimdiden işverenleri eleştiren yazılar kaleme almaya başladı. Sabah gazetesi yazarı Dilek Güngör ‘Patronların biti kanlandı’ başlıklı yazısında “İşçiye diyorlar ki, 4 bin 253 lira 40 kuruşu sana bankadan yatırırım. Ama 750 TL'sini elden geri bana iade edeceksin. Yoksa karışmam, işten çıkarırım” şeklinde itiraflarda bulundu.

Şikâyetler arttı, denetim yapılmalı

Sosyal medyada da benzer sorunları yaşayan yurttaşlar asgari ücret dahi alamadıklarını anlattı. İş hukukçularına, çalışma yaşamı uzmanlarına ücretlerinin eksik yatırılması üzerine nasıl hukuk mücadelesi verebileceklerini sorunların sayısı arttı. Çalışma Yaşamı Uzmanı Hüseyin İrfan Fırat “İşveren çok farklı yöntemler deniyor. İçinin banka kartını alıyor. İşçinin hesabına yatırdığı asgari ücreti kendisi çekip elden eksik veriyor. Ocak ayında buna benzer şikayetlerin sayısında ciddi artış yaşandı” dedi.

Fırat şu noktaya da dikkat çekti: “Asgari ücrete yapılan zam işveren arasında şikayeti artırdı, kayıt dışı çalıştırma, eksik ücret yatırma sayısı arttı. Ancak bunun yöntemi asgari ücrete az zam yapılması değil. Hatta asgari ücret 5 bin 200 lira olmalıydı. Bunu yaparken de işyeri denetimlerini artırıp yaptırımları caydırıcı kılmak gerekiyor.”

Fırat asgari ücretin yaygınlaştığını da hatırlatarak “4 bin 253 lira bir işyerinde vasıflı elemana verilirdi. Şimdi onlar arasında da hoşnutsuzluklar ortaya çıktı. Vasıflı çalışan asgari ücretli olmak istemiyor. Yapılan bu zammın diğer ücretlere da uygulanması gerekli” ifadelerini kullandı.

Deneme süresi dolmadan çıkarıyorlar

Çalışana vereceği asgari ücreti çok bulan daha kurumsal işletmeler ise farklı yöntemlere başvuruyor. Pek çok işletmeden çalışanlar mesai saatlerinin artırıldığını belirtiyor.

Mağaza Market-Sen’den Doğan Aras ücretleri eksik yatırmak için uygulanan yöntemleri şöyle anlattı: “Özellikle marketlerde çok işe az işçi yöntemi uygulanıyordu. Market cirolarına göre 4 işçinin çalışacağı yerde 3 işçi çalıştırma gibi uygulamalara başvuruyorlar.

İşçi alımı yapıp deneme süresi dolmak üzereyken işten çıkarıyorlar. Böylece deneme süresindeki işçiye yaptırdıkları fazla mesaiyi ödemekten kurtuluyorlar. Kasa envanter sayımlarında eksik çıktığını söyleyerek bunun kesintisini maaş bordrosuna yansıtmadan elden yapıyorlar.”

Madencilerin çift maaş hakkı gasp edildi

Bartın Amasra’da faaliyet gösteren Hattat Holding’e ait Hema maden işletmesinde de işçiler ücretlerinin eksik yatırılması için görev tanımları değiştirildiğini belirtti.

Yeraltında çalışan madencilerin çift asgari ücretin altında maaşla çalıştırılamayacağı yasalarla güvence altına alınmış durumda.

Ancak Hema maden işçileri, kendilerine yerüstünde çalıştıklarına dair sözleşmeler imzalatıldığını aktardı. İsmini vermek istemeyen bir işçi “Yer üstünde çalışan eleman daha az alıyor.

Bize zaten her iş yaptırılıyor. Bir gün yer üstündeyiz bir gün altındayız. Bize yer üstünde çalıştığımıza dair belge imzalatmak için baskıda bulundular” dedi. İşçinin aktardığına göre 56 kişinin çalıştığı madende bu belgeyi çoğu işçi imzaladı 3 kişi ise imzalamadı. Belgeyi imzalamayan bu 3 işçi işten çıkarıldı.