Orman yangınlarına 'yapay zeka'lı müdahale

OGM, orman yangınları ile mücadelede teknolojiyi de etkin kullanarak, oluşabilecek zararı azaltmaya çalışıyor. Bu kapsamda Türk mühendisler tarafından OGM için dünyada benzeri olmayan yerli yapay zeka programı 'Orman Yangın Karar Destek Sistemi' geliştirildi. İnsansız hava araçlarının (İHA) yangın bölgesinde elde ettiği görüntüler, mobil araçtan, kuleden gelen bilgiler ve diğer bilgilerin bir araya toplandığı sistem ile çıkan orman yangınının birkaç saat içinde ne kadar yayılacağı, yerleşim yerlerine etkisi, bölgedeki stratejik tesislere tehdidi belirlenip, etkili müdahale gerçekleştiriyor. Sistem bu yıl ilk kez Marmaris yangınında kullanıldı. Yapay zeka programı ile yangında alevlerin Deniz Kuvvetleri'ne ait Aksaz Deniz Üssü'ne ulaşabileceği 4 saat önceden belirlendi ve önlem alınarak üssün zarar görmesi engellendi.

SANAL YANGIN ÇIKARTARAK PROGRAMI ANLATTI

Orman Yangınlarıyla Mücadele Daire Başkan Yardımcısı İlhami Aydın, çıkarttığı sanal yangın ile programın işleyişini DHA'ya anlattı. Aydın, 2021 yılında geliştirilen programın ilk defa 2022 yılında kullanıldığını belirterek, "Amacımız, insan tecrübesi sonucu geliştirilen yangın karar desteklerinin, makine öğrenmesi ve yapay zeka ile bütün teşkilata yaygınlaştırılması. Amacımız, tecrübeli insanların yangınlar karşısında gösterdikleri davranışların makine yardımı ile genç arkadaşlarımıza aktarılması. Daha isabetli ve etkili kararlar vermemize yardımcı olacak bir program. OGM'nin kaynaklarının bir arada olduğu bir programdan bahsediyoruz. Araç takip sistemleri, harita sistemleri, kule görüntüleri, İHA görüntüleri bunların hepsi bir ortamda birleştirilerek yöneticilere etkili kararlar vermelerini sağlayacak sistemler sağlıyoruz. Bunların içinde ormanın yapısı, su kaynakları, en yakın yollar, orman yollarının da olduğu bir sistem. Bu sistem eş zamanlı olarak Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nden alınan anlık hava durumuna göre de kararlar veriyor" dedi.

'MARMARİS YANGININDA YÜZDE 90 DOĞRULUK SAPLADI'

Aydın, programın, bir yangın çıktığında, birkaç saat içinde nereye varabileceğini, önündeki yerleşim yerlerini etkileyip etkilemeyeceğini, yangının önünde hangi stratejik tesislerin bulunduğu gibi birçok konuyu uzaktan değerlendirme imkanı tanıdığını belirterek, "Bu bilgileri sahaya aktarıp, yangınla daha etkili şekilde mücadele edilmesine katkıda bulunuyoruz. Buna aslında bir bilgi deposu olarak da bakmak mümkün. İhtiyacımız olan her bilgiye anında ulaşıp, program ile bunları kullanabiliyoruz. Amacımız bir de insan kaynaklarından faydalanarak bu programın yüzde 100'e yakın doğrulukta çalışmasını sağlamak. Bu yıl en son Marmaris yangınında bu programı kullanma şansımız oldu. Program ile önümüzdeki 4 saat içinde yangının Aksaz'ı da bir üssü tehdit edebileceğini gördük. Orada yeteri kadar yol yoktu, 4 saat önce tedbirleri alarak oradaki üssün zarar görmesine engel olduk. Amacımız yangın yönetim işini kolaylaştırmak, uygun zamanda uygun yerlere ekipleri sağlayabilmek. Marmaris'te kullandığımızda program, yüzde 90 doğruluk sapladı. Program sayesinde yangın, felaket boyutuna gelmeden tedbir aldık" diye konuştu.

'İHRAÇ ETMEK İSTİYORUZ'

Geçmişte yaşanmış bütün büyük yangınları sisteme aktararak nerede hata, nerede iyi şeyler yapıldığını, program üzerinden görebildiklerini aktaran Aydın, "Sistem bize önerilerde de bulunabiliyor. Bütün bilgisayar ve cep telefonları üzerinden çalışan bir program. Tecrübeli insanların mesleğinde edindiği tecrübeyi bu sisteme aktaracağız. Program, biz buradan müdahale etmeden hangi ekibin hangisinin yangına gideceğini sağlayacak. Bunu Türkiye'den ihraç etmek istiyoruz. İklim değişikliği sonucu özellikle Avrupa'da yangınların çok artacağı görülüyor. Orman yangınları ile mücadele sadece ülkemizin sorunu değil, bütün dünyanın sorunu. Bunu da bir katkı olarak sunmak istiyoruz. Antalya'da, Akdeniz Ülkeleri Yangın Birliği var, bu programı da orada sunacağız" ifadelerini kullandı.

Şaduman UNUTMAZ- Canberk ÖZTÜRK/ANKARA, (DHA)