Santa Harabeleri'nde 'kaçak kazı' tehlikesi

Kentin Dumanlı köyü sınırlarında yer alan, geçmişi Orta Çağ’a kadar uzanan, ‘Gökyüzüne yakın saklı kent’ olarak da bilinen arkeolojik doğal sit alanı Santa Harabeleri, taştan inşa edilen tek katlı yapılar ve kiliselerden oluşuyor. Rum sivil mimarisine özgü eserleri barındıran ve bugüne kadar ayakta kalan yapılar, son yıllarda kaçak define kazırları ile tahrip ediliyor, bakımsızlıktan kaplanan otlarla görsel güzelliğini kaybediyor. Ziyaretçiler, yüzyıllardır ayakta kalan yapıların korunarak, gelecek kuşaklara aktarılmasını istiyor. 

'GERÇEK TARİHİ DOKU ORTAYA ÇIKARILMALI'

Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma Derneği Başkanı, Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) öğretim üyesi Dr. Coşkun Erüz de Santa Harabeleri'nde bulunan taş yapılar ve bölgenin dokusunun ilgi çektiğini belirterek, "Santa'da bulunan 15-20 yapı haricindeki yapılar gerçek Santa evi değil. Santa'da bulunan pek çok yapı çürüdü, bazıları çöktü ve yakıldı. Santa Harabeleri'nin gerçek tarihi dokusu ortaya çıkarılıp vatandaşa sunulursa bölge hem yayla vasfını korur hem doğa hem de kültür turizmi için bölgenin cazibe merkezi haline gelir" dedi.

Santa Harabeleri'ni gezenlerden Ali Koç, tarihi yapıların korunması gerektiğini belirterek, "Tarihi kalıntıları yıkmanın ne faydası olur? İnsanlar 'burada nasıl bir şey bulabiliriz' düşüncesiyle define arıyorlar. Gerçek hazine zaten burası. Bu gerçeği anlatmak lazım. Buradaki doğallığı yaşatmamız lazım. Her gün bir taşın düşmesiyle biz bu tarihi kaybediyoruz" diye konuştu. 

Mehmet Şen de "Böyle tarihi bir yerin bu şekilde kötü vaziyette görülmesi insanları üzüyor. Tarihi yerleri korumak gerekiyor. Biz daha çok yıkmayı seviyoruz. Yapılanı korumayı sevmiyoruz. Yıkıp bırakıp gidiyoruz. Define sevdası yüzünden böyle tarihi mekânlarımızı hep yıkıyorlar" dedi.

SANTA HARABELERİ

Doğu Karadeniz'deki Rum-Pontus Devleti'nin kültürel mirası olan Santa Harabeleri'nin, 17’nci yüzyılda inşa edildiği biliniyor. Rumların bölgeden 1923 yılında göç etmesiyle kaderine terk edilen harabeler, Gümüşhane’ye 72, Trabzon’a ise 42 kilometre uzaklıkta; Gümüşhane’nin Dumanlı köyü sınırlarında yer alıyor. Rum sivil mimarisine özgü eserleri barındıran ve 1999'da arkeolojik doğal sit alanı ilan edilen Santa Harabeleri, 7 mahallede taştan inşa edilen tek katlı konutlardan ve her mahalledeki en az 1 kiliseden oluşuyor. 1700- 1900 yıllarında 5 bine yakın kişinin yaşadığı harabeler, ulaşım zorluğu nedeniyle az sayıda yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret ediliyor.

Muhammet KAÇAR- Selçuk BAŞAR/GÜMÜŞHANE, (DHA)