Türkiye 15 yıldır böylesini görmemişti

Döviz kurundaki artışın tüketici enflasyonuna hızlı şekilde yansımaya başladığını kaydeden Başkan Çetin, “bütün siyasi partilerimizden fiyat istikrarı, cari açık, bütçe dengesi ve yapısal reformlar konusunda daha radikal politika açıklamaları bekliyoruz” dedi.

Başkan Çetin açıklamasında şunları kaydetti:

“2018 Mayıs ayı enflasyonu bir önceki aya göre TÜFE’de %1,62, Yİ-ÜFE’de %3,79 olarak açıklanmıştır. Yıllık enflasyon ise tüketici fiyatlarında %12,15, Yİ-ÜFE’de  %20,16 olmuştur. Böylece Mayıs ayı itibariyle son 7 yılın en yüksek aylık enflasyonu, son 15 yılın da en yüksek yıllık enflasyonu kaydedilmiş oldu.
Ana harcama grupları itibariyle 2018 yılı Mayıs ayında giyim ve ayakkabı grubunda %5,21, ulaştırmada %2,32, çeşitli mal ve hizmetlerde %2,06, lokanta ve oteller ile gıda ve alkolsüz içeceklerde %1,45 artış gerçekleşmiştir.

Mayıs ayı zam şampiyonu; havuç

Mayıs ayında en yüksek artış gösteren ürün  %41,98 ile havuç, %35,14 ile kuru soğan ve %34,65 ile patates olurken; en fazla düşüş gösteren ürünler ise sırasıyla %34,39 ile sivribiber, %19,43 ile taze fasulye ve %13,78 ile domates olmuştur. 

Açıklanan enflasyonun %25’i akaryakıttan

Mayıs ayındaki %1,62 oranındaki enflasyonunun 0,41'i yani %25’i akaryakıttan, 0,36'sı giyimden, 0,34'ü gıdadan kaynaklanmıştır. Sebze fiyatlarında düşüşe, sebze ve meyve toplam enflasyonunun sıfır, işlenmiş gıda enflasyonunun 0,36 olmasına rağmen, gıda enflasyonundaki artış et, yumurta, tatlı, patates, kuru soğan ve içecek fiyatlarından kaynaklanmıştır. Enflasyonu artıran önemli kalemler arasında akaryakıt, tüpgaz, su faturaları, uçak ve otobüs tarifeleri, dayanıklı tüketim malları, telefon görüşme ücretleri bulunmaktadır. Dolayısıyla döviz kurlarındaki artışın tüketici enflasyonuna hızlı ve yüksek oranda geçmeye başladığı görülmektedir. Kur artışı şimdiden beklentileri bozarak enflasyonu artırmaya başlamıştır. 

Çekirdek enflasyonda da bozulma var

Maalesef Gelecek aylara ilişkin işaretler barındıran çekirdek enflasyonda ve üretici fiyatlarındaki ivmelenme TÜFE'nin önümüzdeki aylardaki görünümünü de bozmuştur. Yİ-ÜFE aylık bazda %3,79, beş aylık bazda %12,12 ve yıllık bazda %20,16 olmuştur. Bir önceki aya göre en fazla artış; %12,16 ile kok ve rafine petrol ürünleri, %10,68 ile ham petrol ve doğal gaz, %9,34 ile elektrik ve gaz olarak gerçekleşmiştir.  Aylık %3,79 enflasyonun 0,63'ü elektrik, 0,50'si gıda, 0,41'i tekstil, 0,33'ü demir-çelik, 0,31'i akaryakıt fiyatları kaynaklıdır. Sanayi elektrik tarifesine yapılan zam ÜFE'yi artırmıştır. Üretici enflasyonu, Mayıs ayındaki sert kur artışının henüz üretici fiyatlarına yansımadığını, artışların büyük ölçüde emtia fiyatlarındaki yükselmeden geldiğini göstermektedir. 

Merkez Bankası’nın gecikmesinin maliyeti

Bu noktada Merkez Bankası'nın enflasyonla mücadelede kararlı davranmamasının ve son günlerde attığı adımları çok geciktirmiş olmasının maliyetini ödemeye başlamış olmaktan üzüntü duyduğumu üyelerimiz adına ifade etmek isterim. Böylesi bir kur artışı birçok üyemizi maliyetin altında fiyatla satış yapmaya zorlamaktadır. Döviz cinsinden kira sözleşmesi veya ödeme mecburiyeti olan üyelerimizin mağduriyeti de basına yansımıştır. 

Türkiye Dünya’ya krizde bir ekonomi görüntüsü vermemeli

Merkez Bankası, artık faizlerdeki artışın taktik hamle değil, enflasyonla mücadeleyi hedef alan stratejik hamle olduğunu kanıtlamalıdır. Politika faizlerinde sadeleştirme tamamlanmalı, piyasanın beklediği ilave faiz artışı gerçekleştirilmeli, kamu bütçe harcamalarındaki genişlemeyi telafi edecek, kayıt dışı ekonomiyle mücadele gibi, mümkün olan bütün önlemler şimdiden açıklanmalıdır. Türkiye dünyaya krizde bir ekonomi görüntüsü vermemeli, enflasyonda Nijerya, Mısır, Haiti gibi ülkeler grubundan çıkmalı, enflasyon ve durgunluğun birlikte olduğu stagflasyon riskini ortadan kaldırmalıdır. Seçim sürecine rağmen, bütün siyasi partilerimizden fiyat istikrarı, cari açık, bütçe dengesi ve yapısal reformlar konusunda daha radikal politika açıklamaları bekliyoruz.

Batı Akdeniz’deki canlanma fiyatlara artış olarak yansıyor

Enflasyon verileri ilimiz ve bölgemizde turizmdeki canlanmanın fiyatlara yansımakta olduğunu göstermektedir. Bölgemizdeki TÜFE oranı, aylık bazda %1,66, beş aylık bazda %7,77 ve yıllık bazda %13,74 olarak gerçekleşmiştir. 

Bölgemizde enflasyon, aylık, beş aylık ve yıllık bazda Türkiye ortalamasının üzerinde kalmıştır. Bu oranlara göre Antalya, Isparta ve Burdur illerini kapsayan Batı Akdeniz Bölgesi, 26 bölge arasında aylık bazda on sekizinci, beş aylık bazda birinci ve yıllık bazda ikinci sırada yer almıştır.”

ALİ ÇANDIR NE DEDİ?

BATI Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) ve Antalya Ticaret Borsası (ATB) Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı Mayıs ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi. Mayıs ayı tüketici enflasyonunun (TÜFE) aylık yüzde 1.62, yıllık yüzde 12.15'e yükseldiğini belirten Çandır, tüketici enflasyonundaki artışın yıl sonu enflasyon beklentisini de yükselttiğine dikkat çekti.

Tüketici enflasyonundaki yüksek artışın yıl sonu enflasyon beklentisini yüzde 14 düzeyine taşıdığını söyleyen Çandır, ekonomi politikalarının gözden geçirilmesi gerektiğini vurguladı. Enflasyonun düşürülmesinde nisan, ekim ve kasım aylarının önemini anımsatan Ali Çandır, yılsonu enflasyon gerçekleşmelerinin en iyi ihtimalle yüzde 12 düzeyinde gerçekleşebilmesi için önümüzdeki haziran, temmuz, ağustos ve eylül aylarının kritik önemine sahip olduğunu kaydetti. Çandır, “Önümüzdeki 4 ayı olabildiğince düşük seviyede tamamlamalı, enflasyonun düşürülmesinde anahtar aylar olan ekim ve kasım aylarının avantajını kullanmalıyız" dedi.

ÜRETİCİ ENFLASYONU 15 YILIN EN YÜKSEĞİ

Üretici enflasyonunun (Yİ_ÜFE) aylık yüzde 3.79 ve yıllık yüzde 20.16 artış gösterdiğine dikkat çeken BAGEV Başkanı Çandır, ÜFE'nin yıllık bazda son 15 yılın en yüksek seviyesine çıktığını belirtti. Çandır, üretici enflasyonundaki artışın nedeninin, yükselen dövize bağlı ithal hammaddelerdeki fiyat artışı olduğunu belirtti. Çandır, “Bu gerçekleşmeler, bir taraftan rekor düzeyde enflasyon yaşadığımızı, diğer taraftan geçen yılın ilk 5 aylık ortalamalarına göre üreticinin üzerinde biriktirdiği yüzde 50'nin üzerindeki ilave enflasyonun dayanılamaz bir hale geldiğini göstermektedir. Üreticinin üzerinde tuttuğu hayli birikmiş olan bu yük, üretenin direnç kaybını artırmakta, üretim kabiliyetini zayıflatmakta ve motivasyonu düşürmektedir" dedi.

ÇEKİRDEK ENFLASYON ZİRVEDE

Para politikasının kontrolünde gerçekleşen çekirdek enflasyonun aylık yüzde 1.70, yıllık yüzde 12.64 ile tarihin en yüksek seviyesine çıktığını kaydeden Ali Çandır, çekirdek enflasyondaki rekor artışın önümüzdeki dönemde fiyatlara olumsuz yansıyacağını bildirdi.

BATI AKDENİZ'İN ENFLASYONU YÜKSEK

Antalya, Burdur, Isparta illerini kapsayan Batı Akdeniz enflasyonunun aylık 1.66, yıllık 13.74 ile ülke ortalamasının üzerinde seyrettiğini kaydeden Ali Çandır, “Bölge enflasyonu, aylık yüzde 1.66 artışla 18. sırada, yıllık yüzde 13,74 artışla 2. sırada, 12 aylık ortalamalara göre yüzde 11.46 ile 10. sırada ve yılbaşından itibaren ise yüzde 7.77'lik artış ile ülke düzeyinde 1. sırada yer almıştır" dedi.

Batı Akdeniz'de enflasyonun yılbaşından bu yana giderek yükselmesinin nedenini ağırlıklı olarak turizm sektörüne bağlayan Çandır, “Yılbaşından bu yana bölgemizde sürekli yaşanan ve bizi son olarak 26 bölge içinde birinciliğe taşıyan enflasyonumuzdaki benzer yükselişleri geçmiş dönemlerde de yaşamıştık. Bölgemiz ve kentimiz enflasyonunun bu sıra dışı yükselişi turizm gibi tek bir göstergeyle tabi ki açıklanamaz. Ancak turizmdeki hareketlilik önemli bir etkileyicidir. Nitekim son dönemde kar marjlarında yaşanan ciddi düşüşler, vade yapılarındaki aşırı uzamalar ve talep debisinde yaşanan durağanlıklar, özünde maliyet odaklı olan enflasyonumuzu Türkiye birinciliğine taşımıştır" değerlendirmesinde bulundu.

Çandır, çeşitli hizmetler, lokanta ve oteller ile gıda harcamalarını Batı Akdeniz enflasyonunu ülke ortalamasının üzerine çıkaran kalemler olarak sıraladı.