Vay sizi carettalar var...

Türkiye'nin Akdeniz kıyıları, Dünya Doğayı Koruma Birliği'nin (IUCN) kırmızı listesinde bulunan ve nesli tehlike altındaki türler arasında yer alan deniz kaplumbağa türleri caretta caretta ve Chelonia mydas'ın (yeşil deniz kaplumbağası) en önemli yuvalama kumsallarını oluşturuyor. Deniz kaplumbağalarını korumak ve yaşam döngülerini bilimsel olarak takip etmek amacıyla, Türkiye'nin yıl boyu aktif olan tek merkezi Dalyan-İztuzu Plajı'ndaki Deniz Kaplumbağaları Araştırma, Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi (DEKAMER) öncülüğünde bu yıl Akdeniz'in en kapsamlı araştırma projesi başlatıldı. 

BİR CİHAZ 5 BİN DOLAR

Deniz Kaplumbağaları Koruma ve İzleme Programı kapsamında, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nca, tanesi 5 bin dolara maliyetli uydu takip cihazları, Antalya'dan 5, Mersin'den 2 ve Muğla'dan 1 olmak üzere, 8 caretta caretta deniz kaplumbağasına takılarak, yaşam döngüleri takibe alındı. 

İSİM ANNESİ EMİNE ERDOĞAN

Proje kapsamında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Antalya Valisi Ersin Yazıcı ve DEKAMER Başkanı Prof. Dr. Yakup Kaska'nın katılımıyla, Antalya-Patara kumsalından tedavileri tamamlanan 3 caretta caretta, 19 Ağustos günü denize salındı. Emine Erdoğan, 'Belkıs' adını verdiği caretta carettalardan birinin de isim annesi oldu. Aynı gün Patara sahilinden denize bırakılan diğer 2 caretta carettaya ise 'Likya' ve 'Patara' isimleri verildi.

ÜÇ İLDEN 5 CARETTA CARETTA DAHA

21 Ağustos'ta ise Antalya- Belek kumsalından 'Belek' ve Kadriye' adı verilen 2 caretta caretta daha çip takılarak denize bırakıldı. 23 Ağustos'ta Muğla-İztuzu Plajı'ndan 'Uğurlu', 29 Ağustos'ta Mersin-Göksu kumsalından 'Mersin' ve 'Göksu' adları verilen iki caretta caretayla birlikte çip takılan deniz kaplumbağası sayısı 8'e yükseldi. 

'LİKYA' LİBYA'DA

8 kaplumbağa içinde en çok yol alanı 'Likya' oldu. Alınan son sinyallere göre, Patara açıklarından Rodos adasına doğru yol alan Likya, devamında Girit adası açıklarına kadar ulaştı. Buradan da Libya kıyılarına ulaşan Likya'dan son sinyal, Libya'nın Bengazi kıyılarında alındı. Likya, toplam 1140 kilometre yol yaptı. 

PATARA, MEİS KIYILARINI TURLUYOR

Patara adlı kaplumbağa ise 19 Ağustos'ta Patara sahilinde denize bırakıldıktan sonra Kaş'a doğru ilerledi ve ardından son günlerde gündemde olan Meis Adası kıyılarına geçti. 134 kilometre yol yapan Patara, Meis Adası kıyılarında turlamaya devam ediyor. 

6 KAMPLUMBAĞA TÜRKİYE KIYILARINDA

Diğer deniz kaplumbağaları 'Belek', 'Belkıs', 'Göksu', 'Kadriye', 'Mersin' ve 'Uğurlu' ise Türkiye'nin Akdeniz kıyılarında dolaşmaya devam ediyor. Uğurlu, bırakıldığı İztuzu Plajı açıklarından hiç ayrılmadı ve 107 kilometre yaptı. Belek, 401 kilometre yol yaparak İztuzu Plajı'na kadar geldi. Belkıs, 329 kilometre yol yaparak Ölüdeniz'e gitti. Kadriye, 299 kilometre yol yaparak, Çıralı kıyılarına geldi. Göksu 103 kilometre, Mersin ise 172 kilometre yol yaptı ve ikisi de Silifke-Taşucu kıyılarında dolaşıyor. 

SICAKLIK TERCİHİ FARKLI OLABİLİYOR

8 deniz kaplumbağasının uydu izleme verilerine göre değerlendirmede bulunan DEKAMER Başkanı Prof. Dr. Yakup Kaska, her hayvanın sıcaklıkla ve beslenmeyle alakalı tercihlerinin farklı olabildiğini söyledi. Bu çalışmayla bunun da test edildiğini anlatan Prof. Dr. Kaska, "Ülkemiz suları hala kaplumbağalar için uygun sıcaklıkta devam ediyor. Hatta bazı bölgelerde kış döneminde bile uygun sıcaklıklar olabiliyor. Bu nedenle göç etmeyen hayvanlarımız olabileceği gibi takip eden aylarda göç yoluna çıkacak kaplumbağalarımız da olabilecektir. Geçen yıl mesela 'Tuba' isimli kaplumbağamız yaklaşık iki ay Türkiye sahillerinde dolaştıktan sonra göç yollarına çıkmıştı" diye konuştu. 

222 DENİZ KAMPLUMBAĞASI TEDAVİ EDİLDİ

DEKAMER'in yıl boyu aktif olan Türkiye'deki tek deniz kaplumbağaları rehabilitasyon merkezi olduğunu belirten Prof. Dr. Yakup Kaska, yakın zamanda Hatay, Çanakkale ve Mersin'de de ilk yardım birimleri kurulmaya başlandığını açıkladı. DEKAMER olarak 2008'den bu yana yaralı toplam 416 deniz kaplumbağasının tedavi amaçlı getirildiğini belirten Prof. Dr. Kaska, 222'sinin tedavisinin tamamlanıp denize bırakıldığını, 179'unun öldüğünü, 15'inin de tedavilerinin sürdüğünü kaydetti. Prof. Dr. Kaska, bu yıl ise 42 kaplumbağa geldiğini, bunlardan 13'ünün öldüğünü, 16'sının tedavisinin tamamlanıp denize bırakıldığını, 13'ünün tedavisinin de sürdüğünü dile getirdi. 

Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)