Okuyucumuz, çocuğumun bağımlı olup olmadığını nasıl öğrenebilirim?  Şeklinde soru sormuş. Bağımlılık her şeyden önce bir aile hastalığıdır. Ailenin tüm fertlerinin bu konuda bilgi sahibi olması bu süreci atlatmakta fayda sağlar.

  Bağımlılığı tanımlamak gerekirse; bağımlılık aniden gelişen bir hastalık değildir. Bir dönem ve döngü içinde seyretmektedir. Yavaş yavaş gelişir.

  Kişi bunun farkına vardığı zaman genelde bağımlılık gelişmiş olur. Bunun için kişinin bağımlı olup olmadığı erken fark edilirse tedavinin başarıya ulaşma ihtimali daha yüksektir.

  Bağımlılığın kriterleri vardır. Bunlardan bahsetmek gerekirse; Son bir yıl içinde ne sıklıkla madde ya da alkol kullandığına, Maddeyi ya da alkolü kestiğinde; uykusuzluk, terleme, sinirlilik, huzursuzluk, titreme gibi belirtilerden bazılarına yaşayıp yaşamadığına, Kullandığı için hayatındaki başka etkinliklerden vazgeçme durumuna (hobiler, sosyal ilişkiler, aile ziyaretleri gibi), Beden veya ruh sağlığını olumsuz etkileyip etkilemediğine, Kullanımın aile, arkadaşlık ilişkilerine veya okul-iş hayatından herhangi birisine olumsuz etkileri olup olmadığına, Gündüz saatlerinde dahi kullanımın olup olmadığına, Maddeyi kullanma yöntemine de bakılarak, bağımlılık değerlendirilir.

  Bir kişi, 12 aylık süre içinde bu kriterlerden en az 3 tanesini karşılıyorsa, bağımlılık gelişmiş demektir. 
 Bağımlılık, tansiyon ve diyabet gibi kronik hastalıklarla benzer özellikler gösteren bir hastalıktır. Örneğin, yüksek tansiyonu olan biri, tuz kullanımına dikkat ettiği takdirde tansiyon değerleri normal sınırlarda seyreder.   

Ama tuz kullanımını artırdığı takdirde kontrol altında olan tansiyonu birdenbire yükselir. Bağımlılık da tıpkı tansiyon hastalığı gibidir.

   Kişi, maddeden uzak durduğu süre boyunca bağımlılığı kontrol altındadır. Madde veya alkol kullanımını tekrar hayatına soktuğunda bağımlılık da geri gelir. Bağımlılık bir hastalıktır ancak doğru tedavi yöntemleriyle düzelme ve iyileşme gösteren hastalıktır. Kişinin tansiyon veya diyabet gibi hastalıklarda olduğu gibi yaşam tarzına özen göstererek yaşaması gerekir.

  Dikkat ettiği takdirde nüks yaşamadan hayatına sorunsuzca devam edebilir. Eğer bu konuda endişeleriniz veya şüpheleriniz varsa, bir bağımlılık merkezine başvurmanız önemlidir.

  İnsanların madde kullanmaya başlamadan önce çeşitli gerekçeleri ve inanışları vardır. Bunlar kişiyi önce madde kullanımına, sonra da bağımlılığa iten başlıca nedenlerdir. Bu inanışların en yaygın olanlarından biri "Bir kereden bir şey olmaz" düşüncesidir.

Kişi madde kullanmaya başlamadan önce madde kullanımına karşı bir merak ve korku duyabilir. Korkusunu yendiği anda merak duygusu maddeyi denemesi konusunda kişiyi teşvik eder. Böylece maddeyi merak eden ve denemek isteyen kişi "Bir kereden bir şey olmaz" düşüncesiyle ilk kullanımı gerçekleştirir. Bu kullanım Bağımlılık Döngüsü 'ne atılan ilk adımdır.

Bağımlılık Döngüsü merak ve kullanma isteğiyle başlayan, "Bir kereden bir şey olmaz" gibi kişinin kontrolü yavaş yavaş kaybettiği düşüncelerle ilerleyen kısır bir döngüdür. Bu döngünün ilerleyen basamaklarında kişi kullanıma devam eder, istediği zaman bırakabileceğini düşünür ve zamanla bırakamayacağını anlar. Sonraki basamaklarda bırakma kararı alıp tedavi sistemine dâhil olabilir. Ancak maddeyi bıraktığı süre içinde ‘Bir kereden bir şey olmaz'' düşüncesiyle tekrar madde kullandığı takdirde kısır döngünün içine yeniden girmiş olur. 

Bazı uyuşturucu maddeler tek kullanımda bile bağımlılık yapma riski taşır. İlk kullanımdan sonra kişi yoksunluk belirtileriyle karşı karşıya kalır. Ayrıca maddeyi deneyerek en başta duyduğu korkuyu da yendiği için ikinci kez maddeye yönelmesi daha kolay olur. Bir kez kullanımın ardından kişi maddeyi temin edeceği kaynakları, kullanabileceği mekânları ve kullanım şekillerini öğrenir, böylece ikinci kullanım için alarm sinyalleri çalmaya başlar.

Bir kere madde kullanmak pek çok kere kullanmanın habercisidir, bu yüzden bir kere bile madde kullanan kişi bağımlı olma riski taşır.  Bağımlılık, riskli bir oyundur.