'Arkeolojik eserlerin sadece yüzde 10'u müzelerde sergileniyor'

Yahya Coşkun, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü bünyesinde bulunan 504 müzenin; arkeoloji ve etnografya, tarih, tematik, kent, anıt müzeler ile önemli ve ünlü kişilere ait ev müzeler olarak çeşitlilik gösterdiğini söyledi. Coşkun, kültürel mirasın korunması, kuşaklara aktarılması, kültürel sürdürülebilirlik ve müşterek bellek inşasının olmazsa olmazının müzeler olduğunu belirtti. 2002 yılında 183 müze ve bağlı birim ile 130 düzenlenmiş ören yeri sayısının 2021'de 204'e yükseldiğini kaydeden Coşkun, bakanlık denetiminde olan özel müze sayısının 2005'te 94 iken 2021'de 300 olduğunu açıkladı.

'ANADOLU, MÜZE ÜLKE'

Anadolu'nun, dünyanın en kadim topraklarından olduğunu vurgulayan Genel Müdür Yardımcısı Coşkun, “Dünyanın en nitelikli, en özel buluntularına ev sahipliği yaptığımız şüphe götürmez gerçek ancak bizim müzecilik kültürümüz ve arkeolojik çalışmalarımız biraz geç başlamıştır" diye konuştu. 

Anadolu'nun 'müze ülke' olduğunu dile getiren Coşkun, "Türkiye, taşınmaz güzellikler ülkesi. Hangi sayıya ulaşırsak ulaşalım eksik görülebilir ancak artık her yıl çok nitelikli yeni müzeler açıyoruz. Açtığımız müzeler, dünya devleriyle yarışıyor, ödüller alıyor" dedi.

'KAYITLI ESER SAYISI 3,5 MİLYONA YAKIN'

Müzelere her yıl arkeolojik kazılarda çıkan, hibe edilen, vatandaş tarafından yapılan ihbarlarla çıkarılan binlerce eser geldiğini anlatan Yahya Coşkun, müze müdürlüklerine kazandırılan eserlere ilişkin mevzuat doğrultusunda tespit ve tescil çalışmaları yapıldıktan sonra kayıt işlemlerinin gerçekleştirildiğini söyledi. Eserlerin, bu işlemlerin ardından müzelerde gerekli koruma koşulları oluşturularak muhafaza altına alındığını belirten Coşkun, “Müze müdürlükleri envanterine kayıtlı eser sayısı, 2020 yıl sonu itibarıyla 3,5 milyona yakın" diye konuştu. 

'DEPO MÜZELER İÇİN ÇALIŞIYORUZ'

Tüm dünya ülkelerinde olduğu gibi Türkiye'de de eserlerin yüzde 90'ının müzelerde muhafaza edildiğini, yüzde 10'unun ise sergilendiğini belirten Coşkun, “Bu yüzden depo müzeler oluşturmak ve depolardaki eserlerimizi de herkese gösterebilmek için çalışıyoruz" dedi.

Depolarda duran eserleri görmenin herkesin hakkı olduğunu kaydeden Coşkun, “Ancak şunu unutmamak lazım; müzelerin tek görevi eserlerin sergilenmesi değildir. Kültür varlıklarının korunması, restorasyon ve konservasyonlarının yapılması, bilimsel olarak değerlendirilmesi, bilimsel çalışmalara kaynak ve zemin hazırlaması, eğitimler yapılması ve farkındalık oluşturulması da önemli görevlerindendir" diye konuştu. 

EN YOĞUN İL İSTANBUL

Yahya Coşkun, depolarındaki eser sayılarına göre en yoğun ilk 5 müzenin; İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi Müdürlüğü, Gaziantep Müzesi Müdürlüğü, İzmir Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü ve Şanlıurfa Müzesi Müdürlüğü olduğunu kaydetti.

DÜNYANIN EN NİTELİKLİ NEOLİTİK MÜZESİ

Geleneksel kurumlar olan müzelerin artık çağı yakalayan, öncü girişimlerde bulunan, yenilikleri takip eden, yeni sunum biçimleri üreten müesseseler olduğunu anlatan Yahya Coşkun, Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi'nin dünyanın en nitelikli neolitik müzesi olduğunu hatırlattı. Troya Müzesi'nin en özel müzelerden olduğunu belirten Coşkun, “İstanbul Arkeoloji Müzelerimiz, yeni teşhiriyle en eski müzemiz olmanın yanında en yenilikçi müzemiz oldu. Her bir müzemizi hep daha ileri seviyeye ulaştırmak için çabalıyoruz. Yeni sergi ve sunum biçimleri, dijital kullanımları, hologramlar, canlandırmalar ve benzeri çok çalışmamız var. Günü geldikçe çok güzel ve özel çalışmalarımızı en iyi biçimde kamuoyuyla paylaşacağız" dedi.

PANDEMİ NEDENİYLE MÜZE VE ÖREN YERLERİ 74 GÜN KAPALI KALDI 

Müze ve ören yerlerinin 2004 yılında toplam 13 milyon 15 bin 486 kişi tarafından ziyaret edildiğini, 2019'da ise toplam 35 milyon 48 bin 417 ziyaretçisiyle tarihinin en yüksek ziyaretçi seviyesine ulaştığını belirtti. Koronavirüs salgınına karşı alınan tedbirler kapsamında 19 Mart 2020'den itibaren müze ve ören yerlerinin 74 gün süreyle ziyarete kapatıldığını hatırlatan Coşkun, “Ziyaretçi sayısı düştü. 2020 yılında müze ve örenyerlerimiz pandemiye rağmen 8 milyon 918 bin 950 kişi tarafından ziyaret edilmiştir. Ayrıca bu esnada hayata geçirdiğimiz 'sanalmuze.gov.tr' adresi de 15 milyona yakın sanal ziyaretçi ağırlamıştır" diye konuştu. 

2019'DA EN ÇOK ZİYARET EDİLEN 10 MÜZE

Genel Müdür Yardımcısı Coşkun, 2019'da ziyaretçi rekoru kıran ilk 10 müzeyi ise şöyle sıraladı: 

"3 milyon 464 bin 155 ziyaretçi ile Mevlana Müzesi, 592 bin 727 ziyaretçi ile Hacıbektaş Müzesi, 515 bin 309 ziyaretçi ile Cumhuriyet Müzesi, 427 bin 643 ziyaretçi ile İstanbul Arkeoloji Müzesi, 384 bin 893 ziyaretçi ile Aziz (St) Nikolaos Anıt Müzesi, 367 bin 395 ziyaretçi ile Gaziantep Zeugma Mozaik Müzesi, 345 bin 760 ziyaretçi ile Sivas Atatürk ve Kongre Müzesi, 327 bin 695 ziyaretçi ile Anadolu Medeniyetleri Müzesi, 305 bin 629 ziyaretçi ile Cahit Sıtkı Tarancı Evi Kültür Müzesi ve 250 bin 865 ziyaretçi ile Şanlıurfa Müzesi."

Selma KUNAR/ANTALYA, (DHA)