İlki 10 Ocak'ta... Bu yıl 6 kez görülecek...

21 Haziran'daki Parçalı Güneş Tutulması, Türkiye'den 07.38 ile 09.50 saatleri arasında takip edilebilecek. Hakkari'de örtülme oranı yüzde 33'ü bulacak.

Antalya Saklıkent'te 2600 rakımdaki Bakırlıtepe'de kurulu TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi, 2020 yılının önemli gök olaylarını derledi. Bu yıl ikisi parçalı Ay tutulması, biri de parçalı Güneş tutulması olmak üzere üç tutulma Türkiye'den görülebilecek. En uzun gündüzün yaşandığı yaz gündönümü de olan 21 Haziran'daki Parçalı Güneş Tutulması'nda, Güneş'in örtülme oranı yüzde 33 oranla en yüksek Hakkari'de gerçekleşecek.

2020'NİN GÖK OLAYLARI ALMANAĞI

TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nden Dr. Tuncay Özışık, her yıl hazırladıkları Gök Olayları Yıllığı'nın, o yıl yaşanacak Güneş ve Ay tutulmaları, göktaşı yağmurları gibi önemli olayların yanı sıra yıl boyunca günlük gök olaylarının da bulunduğu bir kitapçık olduğunu belirterek, bu yıl üçü Türkiye'den görülebilecek, toplam altı tutulma yaşanacağını söyledi. Özellikle 21 Haziran'daki Güneş tutulmasının aynı zamanda en uzun gündüzün yaşanacağı güne denk geldiğini belirten Dr. Özışık, ülkemizin tam tutulma gölgesinde kalmadığından parçalı tutulma olarak gözleneceğini kaydetti.

'ÇIPLAK GÖZLE BAKMAYIN'

Bu tutulmada Güneş'in örtülme oranının yüzde 33'le en yüksek Hakkari'de gerçekleşeceğini belirten Dr. Özışık, 21 Haziran'daki tutulmada Güneş'e çıplak gözle, teleskop, kamera, dürbün gibi cihazlarla da direkt olarak kesinlikle bakılmaması gerektiği uyarısında bulundu. Dr. Özışık, "Mutlaka özel güneş filtreleri kullanılmalı. Meralıklar güneş fotoğrafı çekecekse cihazlarında bu amaçla üretilmiş özel filtreler kullanmalı. Yanmış film, röntgen kağıdı, koyu güneş gözlüğü gibi şeyler kullanılmamalı. Güneş ışığının 100 binde 1'ini geçirmesi lazım ki istenen emniyet elde edilsin" dedi.

İLK TUTULMA 10 OCAK'TA

2020 Gök Olayları Yıllığı'ndan yapılan derlemeye göre, yılın ilk önemli gök olayı, 10 Ocak'ta Parçalı Ay Tutulması olacak. Ülkemizden tamamı gözlenebilecek bu tutulma, 20.05- 00.15 saatleri arasında yaşanacak. Bu tutulma ülkemizden başka Avrupa, Asya, Hint Okyanusu, Atlantik Okyanusu, Pasifik Okyanusu, Doğu Afrika ve Avustralya'nın batısından gözlenebilecek. Tutulmanın ortası, Türkiye saatiyle 22.10'da gerçekleşecek.

HAZİRANDA İKİNCİ PARÇALI AY TUTULMASI

Yılın ikinci önemli gök olayı ise 5 Haziran tarihinde Parçalı Ay Tutulması. Ülkemizden gözlenebilecek 2020'nin ikinci Ay tutulması ise Türkiye saatiyle 20.43- 00.06 saatleri arasında gerçekleşecek. Tutulma ayrıca Avustralya, Antarktika, Asya, Afrika, Avrupa, Hint Okyanusu, Atlantik Okyanusu'nun güneyi ve Pasifik Okyanusu'nun batısından gözlenebilecek. Tutulmanın ortası Türkiye saati ile 22.25'te yaşanacak.

TÜRKİYE'DEN GÖZLENECEK GÜNEŞ TUTULMASI

2020'de Türkiye'den gözlenebilecek en önemli üçüncü gök olayı ise 21 Haziran günü gerçekleşecek Parçalı Güneş Tutulması. Genel zaman ile 03.46-09.34 saatleri arasında gerçekleşecek bu tutulma, ülkemizden de gözlenebilecek. Türkiye bu tutulmanın merkez hattında olmadığından Güneş'in az bir kısmı Ay tarafından örtülecek. Bu tutulmanın merkez hattı Afrika, Arabistan, Hindistan, Çin ve Tayvan topraklarından geçecek.

TUTULMADA EN ÇOK ÖRTÜLME ORANI HAKKARİ'DE

Bu tutulma, en iyi Hakkari'de gözlenecek. Hakkari'de Güneş'in örtülme oranı yüzde 33'e kadar çıkacak. Diğer bazı illerde ise tutulmanın zamanları Türkiye saatiyle şöyle; Ankara'da 07.48-08.35 saatleri arasında. Tutulma ortasında Güneş'in örtülme oranı yüzde 16 olacak. İstanbul'da 07.53-08.35, Güneş'in örtülme oranı yüzde 11. İzmir'de 07.47-08.30, Güneş'in örtülme oranı yüzde 19. Antalya'da 07.40-08.30, Güneş'in örtülme oranı yüzde 19. Erzurum'da 07.45-08.42, Güneş'in örtülme oranı yüzde 25.

ÜÇ TUTULMA TÜRKİYE'DEN GÖRÜLEMEYECEK

2020'deki önemli gök olayı arasında yer alan ikisi Parçalı Ay Tutulması, biri Tam Güneş Tutulması ise Türkiye'den görülemeyecek. 5 Temmuz 2020'deki Parçalı Ay Tutulması genel zaman ile 03.04-05.55 saatleri arasında gerçekleşecek. Tutulma Afrika'nın büyük bölümü, Avrupa'nın batısı, Antarktika, Kuzey ve Güney Amerika ile Atlantik Okyanusu'ndan gözlenebilecek. 30 Kasım 2020'deki Parçalı Ay Tutulması genel zaman ile 07.30-11.56 saatleri arasında gerçekleşecek. Tutulma Avrupa'nın kuzey batısı, Kuzey ve Güney Amerika, Avustralya, Asya, Atlantik Okyanusu'nun kuzeyi ve Pasifik Okyanusu'ndan görülebilecek.

EN ÖNEMLİ TUTULMA 14 ARALIK'TA

2020'nin en önemli gök olayı ise 14 Aralık 2020'deki Tam Güneş Tutulması olacak. Ancak bu tutulma da Türkiye'den görülemeyecek. Genel zaman ile 13.34-18.53 saatleri arasında gerçekleşecek Tam Güneş Tutulması, Güney Amerika, Antarktika, Pasifik Okyanusu, Atlantik Okyanusu'nun güneyi ve Afrika'nın güneydoğusundan izlenebilecek. Tutulmanın tam olarak görülebileceği tek kara parçası ise Güney Amerika. Güney Amerika'da da Arjantin olacak.

GÖKTAŞI YAĞMURLARI

2020'de de yine her yılın belli dönemlerindeki, kuyruklu yıldız kalıntılarının oluşturduğu göktaşı (meteor) yağmurları da gerçekleşecek. İlk göktaşı yağmuru 2- 3 Ocak tarihlerinde Quadrantid (Dörtlük) ve 22- 23 Nisan tarihlerinde Lyrid (Lir) göktaşı yağmurlarında gökyüzünde saatte 20-40 meteor görülebilecek.

5- 6 Mayıs tarihlerinde Eta Aquarid (Eta Kova), 27- 28 Temmuz'da Delta Aquarid (Delta Kova), 12- 13 Ağustos'ta Perseid (Perse), 20- 21 Ekim'de Orionid (Avcı), 17- 18 Kasım'da Leonid (Aslan), 13- 14 Aralık'ta da Geminid (İkizler) göktaşı yağmuru olacak. Söz konusu göktaşı yağmurlarında saatte 15 ila 120 yıldız kayması olarak da tabir edilen meteor görülebilecek.

Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)-