Jüpiter ve Satürn 794 yıl sonra buluştu, tekrarı 2080'de

TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nin (TUG) Antalya'da 2 bin 500 metre yükseklikteki TUG Bakırlıtepe yerleşkesinde 2020'nin en önemli gök olaylarından biri gözlendi. 21 Aralık gecesi Jüpiter ve Satürn gezegenleri arasındaki mesafe, daha önce milattan önce 1793 yılı ve milattan sonra 1226 yıllarında gerçekleşen konumda yeniden gözlendi.

Jüpiter- Satürn yakınlaşmasının aslında her 20 yılda gerçekleşen bir olay olduğunu belirten TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nden Doç. Dr. Orkun Özdarcan, 21 Aralık 2020'yi özel kılan duruma neden olarak, birbirlerine çok fazla yaklaşmış olmalarını gösterdi.

‘BU YAKINLIK EN SON 1226'DA OLDU'

Burada çok fazla yakınlıktan kastın; sayı olarak 5 yay dakikası olduğunu belirten Doç. Dr. Orkun Özdarcan, “Normalde her 20 yılda bir Jüpiter ve Satürn birbirine yaklaşır. Fakat gökyüzünde ancak hiç bu kadar yakın olmazlar. İçinde bulunduğumuz günlerde, 21 Aralık günü bir teleskopun objektifinden beraber görünebilecek kadar birbirine yaklaştılar. Bunun gibi olaylar daha önce 1226 ile 1623 yıllarında gerçekleşti. 1226 yılındaki olayda aralarındaki mesafe 1.3 yay dakikası kadardı. Eğer bu mesafe biraz daha küçük olsa birbirlerini örteceklerdi. Yani Jüpiter, Satürn'ün önünden geçecekti. Bu, şu ana kadar yapılan hesaplara göre son 3 bin yılda gerçekleşmemiş bir olay" dedi.

‘TEKRARI 2080'DE YAŞANACAK’

Bundan sonra iki gezegenin birbirine en yakın olma durumunun 15 Mart 2080 yılında gerçekleşeceğini kaydeden Doç. Dr. Özdarcan, “Orada da yaklaşık 5 yay dakika mesafe olacak. Yani 21 Aralık 2020'de birbirlerine ne kadar yaklaştılarsa o tarihte de o kadar yaklaşacaklar. Genelde 20 yılda rutin tekrarlanır, bunun nedeni çok basit; gezegenler, güneş sisteminde Güneş'ten uzaklaştıkça yörüngedeki hareketleri yavaşlamaya başlıyor. Dolayısıyla Jüpiter, Güneş'e daha yakın olduğu için Satürn'e kıyasla yörüngesinde daha hızlı hareket ediyor. Satürn biraz daha yavaş hareket ediyor" diye konuştu.

GÖRSEL ŞÖLEN

Olayın iki koşucu gibi düşünüldüğünde en dış kulvardakinin dezavantajlı olduğuna dikkati çeken Doç. Dr. Özdarcan, “İç kulvardaki koşucu da belli aralıklarda dış kulvardakine tur bindiriyor. Jüpiter'in aslında yaptığı bu. Her 20 yılda bir Satürn'e bir tur bindirmiş oluyor ve bu tur bindirme esnasında birbirleriyle gökyüzünde aynı yere geliyor ve bu da ‘Jüpiter-Satürn yakınlaşması’ olarak görünüyor. Her yıl tekrarlanıyor ama belli yıllarda yörünge düzlemlerinin yaptığı açıya göre, bizim de yörüngemizde bulunduğumuz noktaya göre bazen birbirlerine çok daha yakın oluyor ve işte bu tarihler, bizler için görsel bir şölen oluşturuyor. Bu şöleni izlemekte insanlara keyif verdiğinden böyle tarihler daha ön plana çıkıyor."

ALAKIR'DAN DA GÖRÜNTÜLENDİ

TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi tarafından iki gezegenin yakınlaşması teleskopla görüntülenirken büyük buluşma, Alakır vadisinde de fotoğraflandı.

Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)