'Kadife ördek' Türkiye'de de görülmez oldu

KuzeyDoğa Derneği, son yıllarda görülmeyen kadife ördekle ilgili önemli bir proje başlattı. Dünya Doğa Koruma Vakfı'ndan (WWF) da destek alan KuzeyDoğa Derneği, 2018 yılında 42 günlük bir arazi çalışması gerçekleştirdi. Bölgedeki sulak alanları tek tek gezen dernek üyeleri, kadife ördeği bulamadı. Bu güne kadar sürdürülen çalışmalar sonuçsuz kaldı. İki yılda 7 ilde 7 bin kilometreden fazla yol katederek 16 göl ve sulak alanı inceleyen dernek üyeleri 152 kuş türünden 36 bin adet kuş saymasına rağmen tek bir kadife ördeğe rastlayamadı. 

KuzeyDoğa Derneği Başkanı Doç. Dr. Çağan Şekercioğlu, "2 yıldır Doğu Anadolu’da soyu tehlikede olan kadife ördeği arıyoruz. Bu kuş çok önemli bir tür çünkü buzul çağında çok daha yaygın olan bir tür iken buzul çağının bitmesiyle bu kuşun çoğu İskandinavya’ya çekildi. Soğuk suda üreyen bir ördek türü. Doğu Anadolu platosunda ve Kafkaslarda soğuk bir iklim olduğu için burada izole bir popülasyon kalıyor. Ve bu popülasyonun soyu küresel çapta tehlike altında. Biz, KuzeyDoğa Derneği olarak yıllardır kadife ördeği sürekli sayım yaptığımız göllerde görmediğimizi fark ettik ve bunun üzerine bir proje yaptık. WWF Türkiye’de 'Türkiye’nin Canı' kapsamında 2018 yılında destek verdi. Sistematik olarak kadife ördeği bütün Kuzey Doğu Anadolu’da 7 ilde aradık. Proje 2018 yılında bitti biz kadife ördeği bulamadık fakat 2019 yılında kendimiz tekrar ilkbahar, yaz, sonbahar yani 3 mevsim bütün bu alanlarda tekrar aradık. 7 ilde 16 alanda 69 gün aradık. Toplam 7 bin kilometreden fazla yol kat ettik. 152 tür kuş kaydettik fakat kadife ördeği bulamadık. 52 türden 36 bin kuş saydık, fakat kadife ördek maalesef yoktu. Bunun üzerine çıkardığımız sonuç; kadife ördeğin Türkiye’de soyunun tükendiğidir" diye konuştu.

'TÜKENME NEDENLERİ; SULAK ALANLARIN YOK EDİLMESİ VE KÜRESEL ISINMA'

Kadife ördeğin üreyen popülasyonunun yok olmasının iki temel sebebinin olduğunu kaydeden Şekercioğlu, şunları ifade etti:

"Bunlardan biri sulak alanların hayvancılık dolayısıyla giderek bozulması ve yok edilmesidir. Örneğin; Erzurum’un Şenkaya yaylalarında kadife ördeğin kaydı olan bir çok ufak göl ve göletin aşırı hayvancılıktan dolayı yok olmanın eşiğine geldiği ve çok bozulduğunu gözlemledik. İkincisi kadife ördek soğuk iklim kuşudur. Çoğu zaten İskandinavya’da ürüyor. Bizim tahminimiz küresel ısınma ve iklim değişikliğinden dolayı da kadife ördeğin bir çok yaşam alanının eski kalitede olmadığıdır. Bunun için daha fazla araştırma lazım. Ama soğuk iklim türü olduğu için hem aşırı otlatma ve büyükbaş hayvanların bu sulak alanları bozması hem de iklim değişikliğinden etkileniyor olmasıdır. Bu sebeplerden dolayı Doğu Anadolu Bölgesi’nde üremediğini düşünüyoruz. Kadife ördek zaten küresel çapta soyu tehlikede olan bir tür. Soğuk iklimlerde Kafkaslarda yüksek irtifa, temiz ve soğuk dağ göllerinde yaşadığı için aynı zamanda bir gösterge türdür. Yani soğuk, sağlıklı, dağ sulak alan sistemlerinin göstergesi bir tür. Kadife ördeğin Doğu Anadolu’dan tamamen yok olması bu bölgedeki yüksel dağ, göl ve sulak alan eko sistemlerinin de bozulduğunun göstergelerinden biridir. Bunda hem hayvancılık etkisi var hem de iklim değişikliği etkisi var. Bunun için de daha detaylı ve uzun süreli araştırmaların yapılması lazım."

Bedir ALTUNOK/KARS, (DHA)