Yeşil canavarı Akkuyu A.Ş'ye tepki var

Geçtiğimiz günlerde,  Türk müteahhitin sözleşmesini haksız yere fesih edip binlerce işçiye ortada bırakmakla suçlanan AKKUYU NGS Projesi’ni yürüten Akkuyu A.Ş, bu kez ağaç katliamı yapmakla suçlanıyor.

Akkuyu A.Ş’nin proje başlarken resmi sitesine koyduğu vaatlerin tam aksine davranış gösterdiğini ileri süren bölge halkının tepkisi sürerken, projeyi tanıtım bölümünde yer alan şu vaatler bugün yapılanlarla hiç örtüşmüyor.

“Nükleer santral, çalışan personele, halka ve çevreye etkisini mümkün olan en alt seviyeye indirecek şekilde gerçekleştirilecektir.

“Çevreyi etkileyecek faktörler, NGS tasarım aşamasından itibaren dikkate alınacak, Proje inşaatı ve işletilmesi sırasında çevre güvenliğini sağlamak için sürekli takip edilecektir.” 

Bölgede yaşayan ve gelişmeleri lakından takip eden bir vatandaş, “Akkuyu A.Ş’nin vaatlerinden biri de, ‘Toprağın ıslahı ve inşaattan dolayı bozulmuş arazilerin yenilenmesi’ maddesiydi… Ancak, gelinen noktada bozulmuş arazilerin yenilenmesini bırakın yeni yeni arazilerin bozularak çevreye zarar verecek şekilde inşaat yapılması söz konusu” iddiasında bulundu.

Akkuyu A.Ş’nin bir arazi üzerindeki 149 adet zeytin, 84 adet de limon ağacını keserek yok ettiğini kaydeden vatandaşlar, arazinin 2021’de çekilen görüntüsü ile 2022 Ağustos’unda çekilen görüntüsünü karşılaştırıp, “Bu rezalete kimse dur demiyor. Şirket, yeşili yiyerek büyüyor, ileride çevreye vereceği zararı düşünemiyoruz bile” siteminde bulunuyorlar.

(Yukarıdaki fotoğrafta görülen kırmızı ile işaretli alandaki ağaçlar yok edilerek aşağıdaki gibi boş bir arazi haline getirildi.)  

Dozerlerin arazide ağaçları kestiği görüntüleri de çekip medya mensuplarıyla paylaşan vatandaşlara göre, Türk müteahhidinin sözleşmesinin bir günde feshedilmesi de, hemen ardından yeşil alanlara da çökülmesi de pek hayra alamet görülmüyor.

Bu arada, Gün Haber muhabiri, söz konusu alan şahıs arazisi de olsa, zeytin ağaçlarının kesilmesi ve sökülmesinin 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Yasası’na aykırı olduğunu bilgisine ulaştı.

TV programcısı Güven İslamoğlu'da yaşanan ağaç katliamına tepkisini böyle dile getirdi

AKKUYU NEDEN GÜNDEM OLDU?

12 Mayıs 2010’da Rusya Federasyonu Hükümeti ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti arasında Türkiye’nin güney kıyısındaki Mersin ilinde VVER-1200 reaktörlü dört güç ünitesine sahip, toplam 4800 MW kurulu güç kapasiteli Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin inşa edilmesini öngören İşbirliği Anlaşması imzalandı.

13 Aralık 2010’da, anlaşmanın koşulları uyarınca Rus tarafı, Türkiye Cumhuriyeti’nde AKKUYU NÜKLEER ANONİM ŞİRKETİ proje şirketini kurdu.

Projenin toplam maliyetinin, 20 milyar ABD doları seviyesinde olduğu açıklandı.

Geçtiğimiz günlerde Mersin'in Gülnar ilçesinde yapımı devam eden Akkuyu Nükleer Güç Santrali projesinde ana yüklenici olarak görev yapan Titan 2-IC İçtaş Anonim Şirketi'ni değiştirmeye karar verildiği duyuruldu.

IC İçtaş fesih kararının fiilen ve hukuken yürürlüğe konulmasının mümkün olmadığını belirtirken, şirketle olan sözleşmenin 26 Temmuz'da feshedildiği ortaya çıktı.

Projede ana yüklenici olarak TSM Enerji İnşaat Sanayi Limited Şirketi ile yeni bir sözleşme imzalandığı bildirildi.

IC İÇTAŞ: FESİH KANUNLARA AYKIRI

IC İçtaş İnşaat A.Ş ise Akkuyu Nükleer A.Ş. tarafından yapılan fesihin hukuken geçersiz olduğunu belirtti. Bir oldu-bitti durumu yaratılmak istendiği vurgulanan açıklamada, fesih girişiminin fiilen ve hukuken uygulanmasının mümkün olmadığı savunuldu. 

IC İçtaş İnşaat A.Ş.'den konuya ilişkin yapılan açıklama şöyle:

"Akkuyu Nükleer A.Ş. tarafından 29.07.2022 ve 30.07.2022 tarihlerinde yapılan basın açıklamalarında sırasıyla 'Akkuyu NGS projesinde çalışmalarını tamamlayan IC İçtaş İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ ile sözleşmenin feshedildiği' belirtilmiş ve 'Akkuyu Nükleer tarafından Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş, Türkiye’de tüzel kişiliği olan TSM Enerji İnşaat Sanayi Limited Şirketi (TSM) ile sözleşme imzalanmıştır' denilerek kamuoyu yanıltılmaya, bir oldu bitti yaratılmaya çalışılmıştır.

Akkuyu Nükleer A.Ş. tarafından yürütülen bu fesih girişimi hem sözleşmenin tabi olduğu uluslararası hukuka hem de söz konusu şirketlerin tabi olduğu Türkiye Cumhuriyeti Hukuku’na açıkça aykırıdır. Bu doğrultuda hukuken geçersiz olan bu faaliyetler neticesinde kamuoyunu yeniden bilgilendirme gereği hasıl olmuştur.

Öncelikle yeniden belirtmek isteriz ki tüm Mühendislik, Tedarik ve İnşaat işlerinin (EPC) tek bir Rus şirketine hileli, hukuk tanımaz bir şekilde verilmesi; Proje’nin yönetimindeki Türk şirketlerinin varlığını bir oldu bittiye getirerek bitirmeye, projenin yönetim kadrolarında yer alan 3000’e yakın Türk personeli ve bu kadronun yönetiminde çalışan %93’ü Türk 25000 kişilik çalışan kadromuzu tasfiye ederek Türk şirketlerini sadece standart inşaat işleri yapan alt taşeron seviyesine indirgemeye çalışmaktır.

Akkuyu Nükleer A.Ş tarafından yapılan basın açıklamalarında yer alan hususlar gerçeği yansıtmamakta ve kamuoyunda proje alanında her şey yolunda algısı oluşturulmaya çalışılmaktadır. Akkuyu A.Ş.’nin hukuksuz fesih bildirimi kapsamında verdiği talimat çerçevesinde sahadaki işler durdurulmuş, on binlerce çalışanımız mağdur edilmemeleri adına ücretli izne gönderilmiştir. Belirtilenin aksine, teknik güvenliği gerektiren yapıların korunmasına ait işler kapsamında son derece sınırlı bir çalışma yürütülmektedir. Esasen fesih bildirimi ile birlikte sahada hukuken çalışma şartları ortadan kalkmış olup, sigortalar geçersiz hale gelmiş, işverenin yetkili personelimizin sahaya girişini engellemesi sebebiyle iş sağlığı ve güvenliği şartları ortadan kalkmıştır.

'FESİH GİRİŞİMİ KANUNLARA AYKIRI VE GEÇERSİZ'

Akkuyu Nükleer Güç Santrali Projesi kapsamında şirketimiz IC İçtaş İnşaat A.Ş.’nin, Rus Titan-2 şirketiyle (Rosatom ortaklı) %50-50 eşit oranda hissedar olduğu T2-IC Ortak Girişim A.Ş. proje işvereni Akkuyu Nükleer A.Ş. ile Mühendislik, Tedarik ve İnşaat Sözleşmesi’ni 22.07.2019 tarihinde imzalamıştır. Lakin kamuoyuna duyurulan fesih girişimi bildirisinde yalnızca şirketimiz IC İçtaş İnşaat’ın sözleşmesinin tek taraflı olarak sona erdirildiği belirtilmiştir. Daha önce de ifade ettiğimiz üzere IC İçtaş İnşaat, Akkuyu Nükleer A.Ş ile direkt hiçbir sözleşmenin tarafı olmayıp, Rus TİTAN-2 şirketi ile beraber kurulmuş olan T2-IC Ortak Girişim A.Ş’nin, TİTAN-2 ile beraber eşit hak ve yükümlülüğe sahip yüzde 50 hissedarı konumundadır. Projede tüm işler her seviyede eşit hak ve sorumlulukta ortak olarak yürütülmektedir.

Akkuyu Nükleer A.Ş., bir taraftan T2-IC Ortak Girişim A.Ş.’nin sözleşmesinin feshi girişimini bu çapta bir projeye göre son derece yüzeysel ve hukuk yönünden kabul edilemez gerekçelere dayandırmak isterken; diğer taraftan bu ortak girişimde IC İçtaş İnşaat ile eşit yönetim hakkına ve sorumluluğuna sahip Rus TİTAN-2 şirketinin alt şirketleri aracılığı ile doğrudan ve dolaylı olarak yüzde yüz hissedarı olduğu merkezi Rusya’da bulunan TSM Enerji İnşaat Sanayi Limited Şirketi (TSM) ile yeni sözleşme imzalamıştır. Bu büyüklükte bir Proje’nin Ana Yüklenicisi olarak sözleşme imzalanan firmanın herhangi bir iş bitirme yeterliliği olmayan bir “Limited Şirket” olması da yapılan işlemdeki oldu bitti yaratma çabasını açıkça göstermektedir.

TSM şirketi ile Akkuyu arasındaki bu sözleşme hem yerleşik hukuka hem de IC İçtaş İnşaat ile Rus TİTAN-2 şirketi arasında imzalı hissedarlar sözleşmesinde yer alan münhasırlık hükümleri içeren sözleşmeye açıkça aykırıdır.

Bütün bunlara ilave olarak T2-IC Ortak Girişim A.Ş ile Akkuyu Nükleer A.Ş. arasında imzalı sözleşme içinde bağlayıcı hüküm olan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin onayı ile kanunlaşan, 06.10.2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu arasında imza edilmiş olan Milletlerarası Andlaşma’nın 5.5. maddesi gereklerine aykırı olarak Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin muvafakati alınmadan ve oldu bittiye getirilerek yapılmak istenen bu fesih girişimi açıkça kanunlara, sözleşmeye aykırı, hileli ve geçersiz bir işlemdir.

' FESİH GİRİŞİMİNİN UYGULANMASI MÜMKÜN DEĞİL'

Mevcut sözleşme kapsamında halen geçerli olan ve birçok ticari, hukuki ve teknik boyutuyla mutabık kalınmamış ve mahsuplaşılmamış 100’e yakın alt sözleşme, 1000’e yakın malzeme ve tedarik sözleşmesi bulunmaktadır. Bu işlemler mahkeme gözetimindeki tespit davaları ile tüm boyutlarıyla tamamlanmadan durdurulan işlerin hiçbiri TSM'ye veya başka şirketlere devredilemez.