Antalya Gebizliler nereden gelmişler?

Gebze Yörük Türkmen Kültür Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği, İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü işbirliğiyle 12 Kasım Pazartesi günü Antalya'da, 'Kaybolan Değerlerimiz Yörük Kültürü ve Antalya Gebiz'de Yaşayan Yörükler' başlıklı çalıştay düzenleyecek. Çalıştayda yaklaşık 7 yıldır araştırmaları sürdürülen, Kocaeli Gebzeli ve Antalya Gebizli Yörüklerin ilişkisi ele alınacak. Proje koordinatörlerinden İsmail Kahraman, Gebizli Yörüklerle ilgili Gebze'den göç ettikleri bilgisine yaklaşık 7 yıl önce Antalya'nın Kumluca ve Kaş ilçelerinde katıldıkları bir etkinlik sırasında tesadüfen ulaştıklarını, bu konuda uzun süren bir araştırma yapıldığını açıkladı.

400 ÇADIRLA GELMİŞLER

Gebizli yaşlı bir kişinin atalarının Gebze'den geldiğini söylemesi üzerine Serik ilçesi Gebiz beldesinde çalışma yaptıklarını dile getiren Kahraman, “Tarih öğretmeni Osman Ak'ın ağabeyi Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ak, Gebiz'in bir Türk boyu adı olduğunu, Gebze ve Macaristan bağlantısı bulunmadığını söylerken, bu konuda Kocaeli Üniversitesi'nde Prof. Dr. Oğuzhan Büyükgebiz, 'Atalarımız 400 çadırla Macaristan Yörüklerinden. Önce Gebze'ye gelip yerleşmişler. Antalya'nın Akseki ilçesinde devlete karşı yapılan ayaklanmayı bastırmak için devlet tarafından Akseki'ye gönderilmişler. Daha sonra da adını Gebze'den alan Macar Gebiz'i adıyla Gebiz beldesini kurarak buraya yerleşmişler' bilgisini verdi" dedi.

450 YIL ÖNCE

Gebiz'de yaşayan ileri yaştaki bazı isimlerin de atalarının Macaristan'dan gelen Yörükler olduğunu, önce Gebze'ye, ardından da Antalya Gebiz bölgesine gelip yerleştiklerini net bir şekilde ortaya koyduğunu dile getiren İsmail Kahraman, “Dr. İspay Ferenc isimli bir Macar araştırmacıya göre, 450 yıl önce bir Macar topluluğu Türkiye'ye yerleşmiş. İddiaya göre önce Gebze'yi mesken tutmuşlar. Osmanlı Devleti'nin 1830'larda Hünkar İskelesi Anlaşması çerçevesinde Rusya ile kısa bir dönem ittifak kurduğunu, Rus ordu birlikleri boğazda üslendiği sırada, Rusların bunları alıkoyup Rusya'ya götürmek isteyeceklerinden çekinildiği için Antalya yöresinde iskan edilmişler" dedi.

MACAR MI YÖRÜK MÜ?

Bir Türk kaynağında ise Serik ilçesinin Gebiz beldesini kuranların bu Macarlar olduğu, hatta Gebiz'in isminin de Gebze'den geldiği şeklinde bir ifadeyle karşılaştığını dile getiren Kahraman, şunları kaydetti:

"Buna göre, torunları günümüzde Gebiz'in Karapınar, Yunuslar ve Kahyalar gibi mahallelerde ikamet ediyor, seracılık yapıyor, pamuk, susam, zeytin, buğday ve arpa yetiştiriyorlarmış. Macar araştırmacı Beder Tibor, kitabında, 'Osmanlı döneminde göç eden akrabalarımız, Antalya Gebiz'de yaşıyor' diye yazdı. Macarlar akrabalık iddiasında, Gebiz halkı ise ikiye bölündü. Bir kısmı 'Hayır Yörüküz', bir kısmı 'Macar da olabiliriz' diyor. Macar araştırmacı Beder Tibor'un iddiası Gebiz'i Macarların ilgi odağı haline getirdi."

MEZAR TAŞLARINDA BENZERLİK

Tibor'un ortaya koyduğu hikayede Macaristan ve Gebiz'deki mezar taşlarındaki benzerlikler olduğundan da bahseden Kahraman, ilginç hikayenin ise şöyle olduğunu söyledi:

"Beder Tibor, 1990'da Osmanlı döneminde Macaristan'dan göç eden akrabalarını bulabilmek için 1800 kilometre yürüyüp Gebiz'e geldi. Beldenin eski adının 'Macar' olduğunu tespit eden Tibor, mezarlıkta da Macaristan'ın Berdel bölgesinin bayrağına benzeyen motifler, mimari öğelerle karşılaştı. İnsanların renkli gözlü olmasını da dikkate alan Tibor, akrabalarının Gebizliler olduğu kanaatine vardı. Tibor, kitabında Gebizlilerin 18'inci yüzyılda Berdel'den göç ettiğini, 450 Macarın Anadolu'ya yerleştiğine ilişkin efsaneler olduğunu belirtti. Tibor, 'Mezar taşlarının çoğunda güneş, hilal motifi var. Macarlar, mezar taşlarına kimliklerini belirtmek için bayraktaki motifleri işlemişler' dedi. O gün bugündür belde Macar akınına uğruyor."

Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)-