57 yıl sonra evine geldi

Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın girişimleri sonucu dün İsviçre'den Türkiye'ye getirilen 2 bin 200 yıllık Herakles Lahdi, İstanbul'dan Türk Hava Yolları'nın (THY) tarifeli uçağıyla 20.20'de Antalya'ya getirildi. Antalya Havalimanı'nda görevliler ve uzmanlarca, muhafaza edildiği özel kutuyla uçaktan indirilip apronda hazır bekletilen araca yüklenen lahit, güvenlik önlemleri altında Antalya Müzesi'ne götürülecek. Antalya Havalimanı'nda VIP bölümünden getirilen Herakles Lahdi'ni, teslim almak için Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Yalçın Kurt, Kültür ve Turizm İl Müdürü İbrahim Acar, Müze Müdürü Mustafa Demirel karşıladı.

Antalya'nın Aksu İlçesi'ndeki antik kent Perge'den 1960'lı yıllarda kaçırılan eser, Antalya Müzesi'nde Lahitler Salonu'nda bir haftadır sergilenen strafor kesit kopyasının yerine konulacak. Herakles Lahdi, tıpkı kendisi gibi yurt dışına kaçırılan ve 2011 yılında geri getirilen 'Yorgun Herakles' olarak adlandırılan Herakles heykeliyle de müzede karşılıklı konumlanacak.

HERAKLES LAHDİ'NİN HİKAYESİ

Antalya'nın Aksu İlçesi'ndeki Perge Antik Kenti nekropolünde 1960'lı yıllarda kaçak kazılarda bulunup yurt dışına kaçırılan Herakles Lahdi'nin İngiltere'de restorasyonu yapılmış ve lahde 2010 yılında İsviçre'ye getirilirken Cenevre Serbest Limanı'nda İsviçre Federal Gümrük yetkilileri tarafından yapılan envanter kontrolünde İsviçre kanunlarına muhalefetten dolayı el konulmuş, Cenevre Başsavcılığı soruşturma başlattı.

PERGE KÖKENLİ OLDUĞU BELİRLENDİ

İsviçre hükümeti, 2011 yılında Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı'nı bilgilendirdi.

Bunun üzerine konunun uzmanı arkeologlardan alınan bilimsel görüşler ışığında eserin Perge kökenli olduğu anlaşılınca, Antalya Cumhuriyet Başsavcılığı'nca soruşturma başlatıldı.

MAHKEME KARARIYLA DÖNDÜ

Herakles Lahdi'nin Aksu İlçesi sınırlarında yer alan Perge Antik Kenti nekropolünde bulunduğu saptandı. Cenevre Başsavcılığı, 21 Eylül 2015 tarihinde lahdin Türkiye'ye iadesine karar verdi. Bu karar 2 Mayıs 2016 tarihinde Cenevre Adalet Mahkemesi Ceza Dairesi tarafından onandı ve iade kararı kesinleşti.

2'NCİ YÜZYILA AİT

Yunan mitolojisinde Herakles, Roma mitolojisinde Herkül olarak bilinen mitolojik kahramanın 12 görevini betimleyen mermer lahit, Roma dönemi M.S. 2'nci yüzyıla tarihleniyor. 235 santimetre boyunda ve 112 santim genişliğinde olan eser, arkeoloji literatüründe 'Torre Nova' olarak adlandırılan tipte 'Küçük Asya Lahit' grubuna giriyor.

6 EYLÜL'DE CENEVRE'DE MÜZEDEN ÇIKARILDI

Herakles Lahdi 2 ülke arasındaki kültürel işbirliğini somutlaştırmak adına Antalya Müzesi'ne iadesinden önce 3 ay Cenevre Üniversitesi Sanat ve Tarih Müzesi'nde sergilendi. Serginin ardından bakanlık uzmanları ve Antalya Müzesi yetkilileri, iade işlemleri için İsviçre'nin Cenevre kentine gitti. İade işlemlerine ilişkin bürokratik sürecin tamamlanmasının ardından 6 Eylül'de Cenevre'deki müzeden paketlenerek çıkartılan eser, gümrük alanına nakledildi.

RESMİ TATİLİ BEKLEDİ

Resmi tatil nedeniyle 10 gün gümrük deposunda bekletilen, kargo paketleme ve mühürleme işlemleri Cenevre Başkonsolosluğu'nca tamamlanan lahit, önce Zürih'e götürüldü. Burada sefer saatine kadar duran lahit, Türk Hava Yollarına (THY) ait kargo uçağıyla dün saat 22.30'da İstanbul Atatürk Havalimanı'na getirildi. Özel bir kutuda muhafaza edilen Herakles Lahdi, uçaktan alınarak, havalimanındaki kargo terminaline taşındı.
ANTALYA MÜZESİ'NDE SERGİLENECEK

Antalya Havalimanı'na getirilen Herakles Lahdi, buradan alınarak sergileneceği Antalya Müzesi'ne götürüldü. 920 kiloluk kapağı ayrı olmak üzere iki parça halinde kırmızı mühürle kapatılan ağaç özel sandıktaki 3 tonluk lahdin nakli sırasında yoğun güvenlik önlemi alındı. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Yalçın Kurt, VIP önünde basına yaptığı açıklamada, Türkiye'nin geçmişte de dünyanın korumacılığa en çok önem veren ülkelerinden birisi olduğunu söyledi. 

Yalçın Kurt, “Bizim tarihimizde 1869 yılında Asar-ı Atika Nizamnamesi (Eski eserler tüzüğü) ile başlayan 1884'de eserlerin yurtdışına çıkmasını yasaklayan yine bu nizamname yaklaşık 1970'li yıllara kadar eski eser koruma ve hukukunu tanzim etmiştir. Şunu diyebiliriz, yaklaşık 150 yıldan beri Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti'nde olmak üzere eski eserlerin yurtdışına ithali, ihracı, nakli yasalarla, nizamnamelerle yasaklanmıştır. Herakles Lahdi, Antalya Müze'mizde sergilenen Küçük Asya tipi lahitlerdendir. Herakles'in 12 değişik konumunu gösterir. Ve Herakles'in ölümünden sonra tanrılara kavuşmak üzere onun gücü, kuvveti, insanın doğaya, tabiata karşı olan mücadelesini anlatır" dedi. 

BU TOPRAKLARIN ESERİ

Herakles Lahdi'nin bu toprakların bir eseri olduğunu dile getiren Kurt, şöyle konuştu:

“Bugün Türkiye Cumhuriyeti devleti olarak bu eserin ilimize dönmesinin mutluluğunu yaşıyoruz. Eser bundan yaklaşık 7 yıl önce Cenevre gümrüğünde yakalanmış ve Türkiye'nin de başvurusu üzerine uzun zaman bir yargı süreci geçirmiştir. 2015 yılında Türkiye lehine karar verilmiş. Karşı taraf, eserleri götürenler üst mahkemelere dava açmışlardır. Türkiye Cumhuriyeti devleti olarak da biz karşı davalar açtık, davalarda lehimize gelişme oldu. Sonunda bu eseri yurtdışına götürenler davadan feragat etti. Lehimize sonuçlanacağını anladıkları için. Bu eser gelecek hafta büyük bir ihtimalle hafta sonuna doğru Sayın Bakanımızın teşrifleriyle yerinde tanıtılacaktır. Halkın tanıtımına açılacaktır."

Eserin Türkiye'ye getirilmesi sürecinde emeği geçenlere teşekkür eden Yaşar Kurt, “Bu Türkiyemizin  uluslararası koruma alanında kazanmış olduğu çok önemli bir konumdur. Çünkü biz dünyada korumaya en çok para ayıran, yatırım yapan ülkelerin başındayız. Bu nedenle yaptığımız hukuk mücadelesinin Türkiye Cumhuriyeti'nin lehine olması uluslararası platformda bizi de güçlü kılmıştır" dedi.

HERAKLES'İN 12 İŞİ

Efsaneye göre Amphitryon'un savaşa gitmesi üzerine onun görünümünde Alkamene ile ilişkiye giren Zeus'un, Alkamene'den Herakles adında bir çocuğu dünyaya gelir. Alkamene'nin Zeus'tan hamile kalması, Tanrıça Hera'yı çok sinirlendirir. Yarı tanrı, yarı insan olarak bilinen Herakles, tanrısal güçlere ve Hera'ya dayanamayarak bir gece cinnet getirerek çocuklarıyla birlikte ailesini ateşte öldürür. Herakles bu cinayetlerden sonra Pythia Apollonu kâhinine danışmaya gider ve Eurystheus'un hizmetine girerek onun verdiği görevleri yerine getirmesine karar verilir.

Bu görevler şöyle sıralanır;

1- Nemea Aslanı'nı yenmek.

2- Lerna gölündeki Hydra'yı öldürmek. Çok başlı yılan olan Hydra, tanrıça Hera tarafından yetiştirilmiştir.

3- Artemis'in kutsal hayvanlarından Kyreneia Geyiğini yakalamak.

4- Erymanthian dağında yaşayan büyük yaban domuzunu diri yakalamak.

5- Augias'ın ahırlarını bir günde temizlemek.

6- Stymphalos'da yaşayan ve o bölgedeki insanların rahatını kaçıran Stymphalian kuşlarını kovmak.

7- Girit'e gidip Poseidon'un Minos'a verdiği azgın Girit boğasını getirmek.

8- Trakya kralı Diomedes'e ait dört vahşi kısrağı yakalamak.

9- Amazonlar kraliçesi Hippolyta'dan büyülü kemerini almak.

10- Okeanos'un bir adasında bulunan 3 gövdeli dev Geryoneus'un sığırlarını çalmak.

11- Hesperidler'in altın elmalarını getirmek.

12- Hades'in ölüler ülkesini koruyan Kerberos adlı köpeği yeryüzüne çıkarmak.





Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)