Şöyle başlayalım. İnsanlık en başından beri beynin çalışmasını sürekli merak etmiş ve ona benzer bir cihaz yapma gayretini hep canlı tutmuştur. Beyin nasıl çalışıyor? Zeka nasıl bir şey? Hep merak edilmiştir.  1955 yılında, ABD’de Dartmouth Koleji’nde Matematik dalında genç bir Yardımcı Doçent olan John McCarthy, düşünen makineler konusunu açıklığa kavuşturmak ve geliştirmek için bir grup kurmaya karar vermiş...
* * * *
Bu yeni alan için ise 'Yapay Zeka' adını seçmiş... 1956 yılında Dartmouth’ta yapılan bir konferans ile bu gelişmelere ‘Yapay Zeka‘ adını vererek yeni bir bilimin doğmasına yol açmış... Yapay Zeka (İng. Artificial Intelligence-AI) bir terim...  Günümüzde, içinde insan faktörünün minimum düzeyde bulunduğu, bilgisayarların kendisine öğretilen akıllı davranışı modellemeleri ile çalışan bu sistem, baş döndürücü bir hızla ilerlemekte...
* * * *
Takip edenler bilir... Bu konuda sıkça yazıyorum... İnsanlar, hangi işi yapıyorlarsa yapsınlar, artık Yapay Zeka‘nın kendine giderek daha fazla yer açtığı bir topluma doğru hızla sürüklenmekte... Tıp alanında sanal ve fiziksel olmak üzere iki Yapay Zeka modeli kullanılmakta. ‘Sanal Yapay Zeka‘ hekimlerin tedavi kararlarına destek vermekte... Diğeri ise  ‘fiziksel Yapay Zeka‘, robotik cerrahiler gibi fiziksel yaklaşımları içermekte...
* * * *
Geçen gün The New York Times gazetesini okurken Yapay Zeka üzerine bir yazı dikkatimi çekti... ‘How A.I. Sees Us‘ (Yapay Zeka bizi nasıl görüyor) diyordu... Şöyle yazıyordu; Bir insan yüzü hayal edin. Kaşlar çatılmış ve gözler geniş. Dudaklar birbirine bastırılmış, Yapay Zeka bu yüzü gördüğünde,özellikleri bir dizi ölçüt kullanarak değerlendirir, bir dizi duyguyla ilişkilendirir. Sonuç: Bu ifade öfke, üzüntü ve şaşkınlıkla ilişkilendirilir.
* * * *
Yapay Zeka geliştikçe belki de en şaşırtıcı yeni yeteneklerinden bazılarının bizi algılaması... Fiziksel formlarımız, davranışlarımız ve hatta ruhlarımız. Yapay Zeka göz takibi, göz bebeği genişlemesi ve göz kırpma gibi küçük, istemsiz göz hareketlerini analiz etmede oldukça iyi hale geldi. Gözlerimizin nasıl hareket ettiğini kaydederek sürücülerin ne zaman dikkatinin dağıldığını veya dağılmak üzere olduğunu belirlemesine yardımcı olabiliyor...
* * * *
Yapay Zeka yalan tespit teknolojisini de daha karmaşık hale getirdi. Geleneksel bir poligraf, bir dizi soruyu yanıtlarken deneklerin bedenindeki değişiklikleri (kalp atış hızı, terleme ve kan basıncı) ölçer. Ancak şimdi bir kızılötesi kamera sorgulama sırasında göz bebeği genişlemesini ve göz hareketlerini ölçebilir, verileri okuyup bir güvenilirlik puanı belirler... Bu teknoloji Birleşmiş Milletler personelini işe almak için kullanılmış...
* * * *
Tüberküloz taraması yapan bir radyolog, bir röntgene bakıp örneğin, akciğerlerin etrafında büyümüş lenf düğümleri veya sıvı fark edebilir. Ya da, muhtemelen akciğer kanseri olabilecek, bir kalem silgisi büyüklüğünde, küçük bir nodül görebilirler. Fakat Yapay Zeka çıplak insan gözünün yeteneğinin ötesindeki farklılıkları tespit edebilir. Bir nodülün oluşumunun ilk şeklini görebilir ve iyi huylu mu olduğunu tahmin edebilir...
* * * *
Yapay Zeka artık bu değerlendirmeleri sadece olağanüstü, insan benzeri bir doğrulukla yapmakla kalmıyor; aynı zamanda bir anda milyonlarcasını yapabiliyor. Yapay Zeka‘nın süper gücü, kalıpları tanıma ve yorumlama yeteneğidir: ham verileri elemek ve bunları geniş veri kümeleri arasında karşılaştırarak eğilimleri, ilişkileri ve düzensizlikleri tespit etmek.
* * * *
Asıl soru belki de şu olmalı; İnsan o kadar karmaşık bir sistemdir ki sinirbilimcilerin bile tam olarak çözemediği biliniyor... İnsan beynine girdilerini ve çıktılarını kavrayabilsek de, tam olarak işleyen mekanizması bizim için gizemli, karmaşık ve dinamiktir. Yapay zeka, bu gizemi aydınlatabilecek mi? Eğer öyleyse, teknoloji ‘süper zekaya‘ ulaşsa bile, onun en büyük mirası bize kendi zihinlerimiz hakkında söyledikleri olabilir.