Bilim insanları ilk kez patlayan bir yıldızın içini gözlemledi

Yıldızlar, milyonlarca hatta trilyonlarca yıl yaşayabilir, ancak yakıtları tükendiğinde yaşamları sona erer. En büyük kütleli yıldızlar, "süpernova" adı verilen devasa bir patlamayla hayatlarına veda eder. Gök bilimciler bugüne kadar birçok süpernova gözlemledi, ancak bu kozmik patlamalar genellikle yıldızın katmanlarını karıştırarak iç yapıyı incelemeyi zorlaştırır. Ancak 2 milyar ışık yılından fazla uzakta yer alan 2021yfj adlı yeni keşfedilen bir süpernova, bu geleneği bozarak bilim insanlarına yıldızın iç yapısını görme fırsatı verdi.

YILDIZIN ÇEKİRDEK KATMANLARI GÜN YÜZÜNE ÇIKTI

Normalde bir süpernova patlamasında yıldızın dış katmanları dağılırken, bu patlama o kadar şiddetliydi ki, yıldızın iç katmanları da açığa çıktı. Northwestern Üniversitesi'nden Steve Schulze, keşfi yapan ekibin bir parçası olarak, "Daha önce bu kadar soyunmuş bir yıldızı hiç gözlemlememiştik" dedi. Araştırmanın bulguları Nature dergisinde yayımlandı ve bu olağanüstü gözlemin, bilim insanlarının büyük yıldızların ömürlerinin sonuna doğru nasıl bir iç yapıya sahip olduğu hakkındaki fikirlerini güçlendirdiğini gösteriyor.

Genel kabul görmüş teoriye göre, büyük yıldızlar, hafif elementlerin dış katmanlarda ve daha ağır elementlerin çekirdeğe yakın katmanlarda bulunduğu soğan benzeri bir yapıya sahiptir. Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi'nden Anya Nugent, "Bu yıldızın katmanlarının çoğu soyulduğu için, katmanların ne olduğunu temel olarak doğruladı" diyerek yeni araştırmanın önemine dikkat çekti.

KEŞFİN BİLİMSEL ÖNEMİ VE GELECEK ARAŞTIRMALAR

Yıldızın bu kadar küçülmüş olmasının ardındaki nedenler henüz net değil. Katmanlarının, yaşamının son aşamalarında şiddetli bir şekilde fırlatılıp atıldığı mı, yoksa eş bir yıldız tarafından mı çekilerek alındığı belirsizliğini koruyor. Gelecek araştırmalar bu konuda ipuçları sağlayabilir, ancak bilim insanları bu tür bir olayın tekrar gözlemlenmesinin zor olabileceğini belirtiyor.

Bu keşif, astronomi ve astrofizik alanında bir dönüm noktası olarak kabul ediliyor. Yıldızların ölüm süreçleri hakkında elde edilen bu doğrudan kanıt, evrenin en temel yapı taşlarından biri olan yıldızların evrimine dair bilgilerimizi derinleştirecek. Bilim insanları, bu nadir fırsatı kullanarak yıldızların iç dinamikleri ve patlama mekanizmaları hakkında daha fazla veri toplamayı planlıyor. Bu keşif, gelecekteki teleskop projelerine de ilham kaynağı olabilir.

(Cumhuriyet)