Denizin altındaki servet: 300 yıl sonra ortaya çıktı

San José, 1708 yılında İspanya'dan Peru’ya uzanan hazine rotasında İngiltere ile yürütülen İspanya Veraset Savaşı için mali kaynak taşıyordu.

Ancak Cartagena açıklarındaki Baru Adası yakınlarında İngiliz Amiral Charles Wager komutasındaki donanma tarafından pusuya düşürüldü ve barut deposu patlatılarak Karayipler’in dibine gönderildi.

Gemide milyonlarca pound değerinde altın, gümüş sikke, inci ve değerli taşlar bulunuyordu. San José’nin batışı, savaşın seyrini değiştirerek Britanya’ya Cebelitarık, Newfoundland ve Nova Scotia gibi bölgelerin kapısını açtı.

2015 yılında Kolombiya kıyılarında denizaltı dronlarıyla keşfedilen batığın, San José olduğuna dair kanıtlar şimdi akademik olarak teyit edildi. Gemi enkazı çevresinde 1707 tarihli, Peru Lima Darphanesi'ne ait gümüş sikkeler, Çin’in Kangxi dönemine ait porselenler ve 1665 tarihli toplar bulundu.

Araştırmayı yürüten ekip, “Bu kanıtlar, batığın San José olduğuna dair uzun süredir devam eden hipotezi güçlü biçimde destekliyor” açıklamasını yaptı.

“TARİHİ BİR ARKEOLOJİK FIRSAT”

Araştırmacılar, San José’nin enkazının “sömürge dönemine ait deniz ticareti ve rotalarını incelemek için nadir bir arkeolojik fırsat sunduğunu” belirtti. Sikkelerin özellikle gemi batıklarının tarihsel bağlamını anlamada hayati rol oynadığı vurgulandı.

Ancak bu keşif, yasal mülkiyet tartışmalarını da yeniden alevlendirdi.

Batık üzerindeki hak iddiaları Kolombiya, İspanya, Peru, yerli topluluklar, maden işçisi torunları ve hazine avcısı Glocca Morra şirketi arasında paylaşılıyor.

Glocca Morra’nın halefi olan Sea Search Armada firması, gemiyi aslında 1981’de keşfettiklerini ve bu nedenle 7.9 milyar Sterlin hak talep ettiklerini söylüyor. Ayrıca Kolombiya’nın 2020’de çıkardığı ve gemideki tüm malzemeleri devlet malı sayan yasaya karşı da hukuki mücadele başlatmış durumdalar.

HAZİNE DENİZİN DİBİNDE

Gemi yaklaşık birkaç yüz metre derinlikte olduğu için insan dalışıyla ulaşılamıyor. Kolombiya, hazineyi yüzeye çıkarmadan önce, batığın tamamen "non-invaziv yöntemlerle" belgelenmesini şart koşuyor.

Karbon testi sonuçları, enkazın yaklaşık 300 yıllık olduğunu teyit etmişti. Şimdilik hiçbir parça deniz yüzeyine çıkarılmadı.

(Cumhuriyet)