İhracatın kralı belli oldu

Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) verilerine göre Antalya, Isparta ve Burdur'un ihracatı, 11 Nisan itibarıyla yüzde 1,3 artışla 756 milyon dolara ulaştı. Yüzde 63'ünü tarım sektörünün oluşturduğu ihracatta sektör bazında yaş meyve ve sebze ürünleri, ürün bazında ise domates ilk sırada yer alıyor. 1 Ocak- 11 Nisan tarihleri arasındaki bu yılın ilk 100 gününde yaş meyve sebze sektörü ihracatı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 26 artışla 299 milyon 237 bin dolara ulaştı. Bu ihracatın 248 milyon 368 bin dolarını yaş sebzeler, 41 milyon 650 bin dolarını yaş meyveler, 9 milyon 125 bin dolarını turunçgiller oluşturdu.

DOMATES, 115 MİLYON DOLARI AŞTI

Sebze ihracatı yüzde 36'ya yakın büyürken, bölge ihracatında tekstilden elektrik-elektroniğe, madenlerden kimya sektörlerine tüm sektörler içinde ürün bazında domates ilk sırayı aldı, biber ise en çok ihracatı yapılan ikinci ürün oldu. Bu yıl 11 Nisan'a kadarki süreçte bölgeden yüzde 33'e yakın artışla 115 milyon 834 bin dolarlık domates ihraç edildi. 2022 yılı toplamında ise ürün olarak 173 milyon dolarlık ihracat gerçekleşmişti. Tüm kalemler arasında ürün bazında ikinci sıradaki biber ihracatı ise bu yıl yüzde 47 artışla, 89 milyon doları aştı. 2022'deki toplam biber ihracat geliri ise 142 milyon dolar olmuştu.

SALATALIK, KABAK, PATLICAN

Yaş sebze ihracatında ürün olarak salatalık yüzde 28 artışla 20 milyon 717 bin dolar, kabak yüzde 24 artışla 12 milyon 590 bin dolar, patlıcan yüzde 15 artışla 5 milyon 81 dolarla dikkat çeken diğer üç ürün oldu. Ayrıca lahana, marul, havuç-turp, fasulye, baklagiller, ıspanak, karnabahar, pırasa gibi birçok sebze ürünü de ihraç listesinde bulunuyor.

Bu yılki yaş meyve ihracatı toplamı, kış dönemi olması nedeniyle yüzde 9 düşüşle 41 milyon 650 bin dolar olurken, ilk sırayı 18 milyon 564 bin dolarla elma aldı. En çok ihracatı yapılan diğer meyveler nar 14 milyon 341 bin dolar, armut 2 milyon 845 bin dolar, ayva 2 milyon 283 bin dolar, çilek 1 milyon 405 bin dolar, erik 426 bin dolar olarak sıralandı. Karpuz, kavun, kestane, üzüm de ihracatı yapılan meyveler listesinde. Turunçgillere bakıldığında toplam 9,1 milyon dolarlık ihracatta ilk sırayı 3 milyon 729 bin dolarla mandalina alıyor. Limon 3 milyon 151 bin dolar, portakal 1 milyon 827 bin dolar, greyfurt ise 502 bin dolara ulaştı.

İHRACAT ARTIŞININ ÜÇ NEDENİ

BAİB Başkanı Ümit Mirza Çavuşoğlu, bu yıl sebze ihracatında ciddi orandaki artışa dikkati çekerek, bu artıştaki etkenlerin başında BAİB yönetimi olarak ciddi pazarlama faaliyetleri yürütmelerinin geldiğini söyledi. İkinci etken Avrupa'daki kötü hava şartlarını gösteren Çavuşoğlu, üçüncü olarak uygulanan ambargolar nedeniyle Rusya'ya ihracatta ciddi artış yaşandığını söyledi.

ÜRETİMİN YÜZDE 8- 8.5'İ İHRACATA

Türkiye'nin yıllık yaş meyve sebze üretiminin 55 milyon ton civarında olduğunu dile getiren Çavuşoğlu, bu üretimin ancak yüzde 8- 8,5'lik kısmının ihraç edilebildiğine işaret ederek, ihracatın yaş meyve ve sebze ürünlerindeki fiyat artışında hiçbir etkisi olmadığını kaydetti. Fiyat artışlarının girdi maliyetleriyle ilgili olduğunu belirten Çavuşoğlu, ihracatın dönem dönem iç piyasada fiyatları dengeleyen bir unsur olduğunu da savundu.

ÜRETİMİN YÜZDE 40'I İSRAF EDİLİYOR

Türkiye'de üretilen yaş meyve sebzenin yüzde 90'dan fazlasının iç piyasada tüketildiğini, üretimin iç piyasa açısından fazlasıyla yeterli olduğunu anlatan Çavuşoğlu, ciddi israf sorunu yaşandığını belirterek, “Maalesef ülkemizde tarladan markete kadarki süreçte ürünün yüzde 20'si israf oluyor. Marketten son tüketiciye ulaşana kadar ve sonrasındaki süreçte de yüzde 20 olmak üzere toplamda yüzde 40'a yakınının israf edildiğini tahmin ediyoruz" dedi.

DOMATESTE ÜRETİM FAZLASI YÜZDE 17

Antalya bölgesinde domatesin ihracatta çok önemli bir ürün olduğunu belirten Çavuşoğlu, Türkiye'de domates üretiminin tüketime oranının yüzde 117 olduğunu kaydetti. Çavuşoğlu, “Yani domateste yüzde 17 üretim fazlalığımız var ve bu oran kadar domates ihraç edebiliriz. Fakat şu an yüzde 4,7 oranında domates ihraç edebiliyoruz. Ayrıca girdi maliyetlerimiz üretici açısından dengelenebilirse, üretimimiz de diğer ülkelerle rekabet gücümüzde artar ve ihracatımızı daha üst seviyelere çıkartabiliriz" diye konuştu.

2022'DEKİ SEBZE VE MEYVE ÜRÜN İHRACATI

2022 yılında 666 milyon dolarlık ihracat yapılan yaş meyve sebze sektöründe sebze ihracatı 406 milyon dolar, meyve ihracatı 236 milyon dolar olurken, turunçgiller ise 24 milyon doları aştı. Yaş sebzede geçen sene 173 milyon 154 bin dolarla domates en yüksek ihracatı yapılan ürün olurken, 142 milyon 531 bin dolarla biber takip etti. Diğer sebzeler salatalık 40 milyon 427 bin dolar, kabak 26 milyon 889 bin dolar, patlıcan 11 milyon 988 bin dolar, lahana 4 milyon 684 bin dolar, havuç ve turp 1,7 milyon dolar olarak sıralandı.  2022 yılının meyve ihracatında veriler şöyle; Kiraz-vişne 46 milyon 732 bin dolar. Elma 42 milyon 160 bin dolar. Nar 39 milyon 631 bin dolar. Üzüm 29 milyon 339 bin dolar. Şeftali 11 milyon 971 bin dolar. Armut 10 milyon 871 bin dolar. Karpuz 10 milyon 615 bin dolar. İncir 10 milyon 376 bin dolar. Kayısı 8 milyon 898 bin dolar. Kavun 7 milyon 74 bin dolar. Ayva 5 milyon 291 bin dolar. Erik 4 milyon 50 bin dolar. Çilek 2 milyon 643 bin dolar. Kestane 2 milyon 82 bin dolar. Diğer taze meyveler 4 milyon 47 bin dolar. Geçen yıl turunçgiller ihracatında limon 10 milyon 476 bin dolarla ilk sırada yer alırken, 8 milyon 793 bin dolarla mandalina, 3 milyon 227 bin dolarla portakal, 1,5 milyon dolara yakın da greyfurt şeklinde takip etti.

Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)