İstifa eden işçi tazminat nasıl alır?

Türkiye’de işçiler arasında en çok merak edilen konulardan biri, istifa eden işçinin kıdem tazminatı alıp alamayacağıdır. Genel kural olarak, kendi isteğiyle işten ayrılan işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz. Ancak işyerinde usulsüzlükler, elden ödeme, mobbing, fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi, maaşların eksik yatırılması veya iş sağlığı ve güvenliği ihlalleri gibi haklı sebepler mevcutsa, işçi istifa etse dahi tazminat hakkı doğabilir.

Bu yazımızda, işçinin hangi durumlarda haklı nedenle istifa edip kıdem tazminatını talep edebileceğini detaylı şekilde inceleyeceğiz.

İŞÇİNİN HAKLI NEDENLE FESİH HAKKI

4857 sayılı İş Kanunu’na göre işçi, bazı hallerde iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Bu durumlarda işçi istifa etmiş gibi görünse de, aslında haklı nedenle iş akdini feshetmiş olur ve kıdem tazminatına hak kazanır.

Haklı nedenler;

• Ücretlerin hiç ödenmemesi veya eksik ödenmesi,

• Fazla mesai ücretlerinin verilmemesi,

• Maaşın elden ödenmesi ve belgelenmemesi,

• İşyerinde mobbing, baskı ve psikolojik şiddet uygulanması,

• İş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin alınmaması,

• İşçinin onurunu zedeleyici davranışlara maruz kalması,

• İşverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışlarıdır.

Bu gibi durumlarda işçi, işten ayrıldıktan sonra kıdem tazminatını talep edebilir.

MAAŞIN ELDEN ÖDENMESİ VE USULSÜZLÜKLER

Bazı işverenler, vergi ve sigorta yükümlülüklerinden kaçmak amacıyla işçilerin maaşlarını banka yerine elden öder. Bu durumda işçinin sosyal güvenlik hakları ihlal edilmiş olur. Eğer işçi bu nedenle istifa ederse, kıdem tazminatı talebi haklı kabul edilir.

Elden ödeme, işçinin emeklilik sürecini olumsuz etkiler ve ileride mağduriyetlere yol açar. Yargıtay kararları da bu tür usulsüzlüklerin haklı fesih sebebi olduğunu vurgulamaktadır.

MOBBİNG VE PSİKOLOJİK BASKI

İşyerinde sürekli aşağılanmak, dışlanmak, görev tanımına aykırı işlerde çalıştırılmak veya psikolojik baskıya maruz kalmak, mobbing olarak değerlendirilir. Mobbing, işçi için iş sözleşmesini sürdürmeyi çekilmez hale getirir.

Bu durumda işçi, istifa etmesi halinde dahi kıdem tazminatı hakkını saklı tutar. Mobbing mağduru işçilerin, yaşadıkları baskıyı tanık ifadeleri, yazışmalar veya kamera kayıtları gibi delillerle desteklemeleri önemlidir.

FAZLA MESAİ VE ÜCRETLERİN EKSİK ÖDENMESİ

İşçilerin en sık karşılaştığı sorunlardan biri de fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi veya maaşların eksik yatırılmasıdır. İş Kanunu’na göre işçi, haftalık 45 saatin üzerindeki çalışmaları için fazla mesai ücreti talep etme hakkına sahiptir.

İşveren bu ödemeleri yapmıyorsa, işçi haklı nedenle istifa ederek kıdem tazminatına hak kazanabilir. Yargı kararlarında, ücretlerin düzenli ödenmemesinin işçi açısından haklı fesih sebebi olduğu defalarca belirtilmiştir.

KIDEM TAZMİNATI İÇİN İZLENECEK YOL

İstifa eden işçi, kıdem tazminatını alabilmek için öncelikle haklı nedenini yazılı bir şekilde işverene bildirmelidir. Bu bildirim noter aracılığıyla ihtarname çekilerek yapılabilir. İhtarname ile işçi, işten ayrıldığını ve kıdem tazminatı talep ettiğini resmî olarak kayıt altına alır.

İşveren tazminatı ödemezse işçi;

• Arabuluculuk sürecine başvurmalı,

• Arabuluculukta uzlaşma sağlanamazsa iş mahkemesinde dava açmalıdır.

Haklı nedenle fesih yapıldığı ispatlandığında, mahkeme işçinin kıdem tazminatını işverenden tahsil eder.

YARGITAY’IN İÇTİHATLARI

Yargıtay kararlarında, işverenin ücretleri eksik yatırmasının, fazla mesai ücretlerini ödememesinin ve işçiyi mobbinge maruz bırakmasının haklı fesih nedeni olduğuna sıkça vurgu yapılmaktadır. Bu nedenle, istifa eden işçi haklarını ararken elindeki delilleri güçlü bir şekilde sunmalıdır.

İSTİFA EDEN İŞÇİ TAZMİNAT ALABİLİR Mİ?

Evet, işçi haklı nedenle istifa ederse kıdem tazminatı alabilir. Ancak haklı nedenin somut delillerle ispat edilmesi gerekir. Elden ödeme, mobbing, fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi ve işyerinde usulsüzlükler bu haklı nedenler arasındadır.

SONUÇ

Genel kural olarak istifa eden işçi kıdem tazminatı alamaz. Ancak işyerindeki usulsüzlükler, elden ödeme, mobbing, fazla mesai ve ücretlerin eksik ödenmesi gibi nedenlerle istifa eden işçi, haklı fesih yapmış sayılır ve kıdem tazminatına hak kazanır.

İstifa sürecinde tazminatınızı güvence altına almak için mutlaka süreci dikkatle yürütmeli, gerekirse bir avukattan profesyonel destek almalısınız. Böylece hem haklarınızı kaybetmez hem de işverenin karşı hamlelerine karşı güçlü bir hukuki zeminde olursunuz.