Boşanma davasında çocuğun velayeti kime verilir?

Anne ve babanın yollarını ayırmasıyla birlikte, çocuğun kimle yaşayacağı, bakım ve eğitim sorumluluğunu kimin üstleneceği aile mahkemelerinin kararına bırakılıyor. Son dönemde artan boşanma davalarıyla birlikte “Boşanma davasında çocuğun velayeti kime verilir?” sorusu yeniden gündemde.

VELAYETİN HUKUKİ TANIMI

Türk Medeni Kanunu’na göre velayet; çocuğun bakımını, korunmasını, eğitimini, gözetimini ve temsilini kapsayan geniş bir hak ve sorumluluktur. Boşanma davası sonucunda velayet, anne veya babadan birine verilir. Burada temel ölçüt, tarafların taleplerinden çok çocuğun üstün yararıdır.

ANNEYE Mİ, BABAYA MI VERİLİR?

Toplumda yaygın inanış, velayetin genellikle anneye verildiği yönündedir. Ancak bu durum kesin bir kural değildir.

• 0-6 yaş arasındaki çocuklar için anne bakımına ihtiyaç daha fazla olduğu için çoğunlukla anneye velayet verilir.

• Daha büyük yaşlardaki çocuklarda ise eğitim, sosyal çevre ve yaşam standartları dikkate alınır.

• Eğer annenin çocuğa bakamayacak durumda olduğu tespit edilirse velayet babaya verilebilir.

Dolayısıyla velayetin kime verileceği her davada ayrı ayrı değerlendirilir.

MAHKEMELERİN DİKKATE ALDIĞI KRİTERLER

Aile mahkemeleri velayet kararı verirken birçok hususu değerlendirir. Bunlar arasında:

• Çocuğun yaşı ve gelişim dönemi,

• Anne ve babanın maddi koşulları,

• Çocuğun eğitimine sağlanacak imkânlar,

• Anne ve babanın çocuğa olan ilgisi,

• Çocuğun sosyal ve psikolojik ihtiyaçları,

• Çocuğa zarar verecek alışkanlıkların (alkol, şiddet vb.) olup olmaması.

Mahkemeler gerektiğinde pedagog ve sosyal hizmet uzmanlarından da rapor alır.

ÇOCUĞUN GÖRÜŞÜNÜN ÖNEMİ

Kanuna göre ayırt etme gücüne sahip çocukların görüşleri de dikkate alınır. Özellikle 12 yaş ve üzerindeki çocuklar, kimin yanında kalmak istediklerini ifade edebilir. Ancak nihai karar, her zaman hakimin takdirindedir.

VELAYET KARARININ DEĞİŞMESİ MÜMKÜN MÜ?

Velayet kararı kesin olmakla birlikte, koşulların değişmesi halinde yeniden gözden geçirilebilir. Örneğin;

• Çocuğun velayetini alan ebeveynin ilgisiz kalması,

• Çocuğun eğitimine yeterince önem vermemesi,

• Çocuğa kötü muamele uygulanması gibi durumlarda diğer taraf velayetin değiştirilmesi davası açabilir.

Bu sayede çocuğun üstün yararı sürekli korunmuş olur.

YARGITAY KARARLARINDAN ÖRNEKLER

Yargıtay’ın verdiği kararlar, velayet konusunda yol gösterici niteliktedir.

• Küçük çocukların anne bakımına daha fazla ihtiyaç duyduğu gerekçesiyle velayetin anneye verilmesi gerektiği sıkça vurgulanmıştır.

• Ancak annenin çocuğa ilgisizliği veya yaşam tarzının çocuğun gelişimine zarar vermesi halinde, velayetin babaya verilmesine karar verilmiştir.

Bu içtihatlar, velayet davalarının her aile özelinde değerlendirildiğini göstermektedir.

TOPLUMSAL YÖNÜ

Velayet tartışmaları yalnızca hukuki değil, toplumsal bir meseledir. Uzmanlar, boşanma sürecinde en fazla mağdur olanların çocuklar olduğuna dikkat çekiyor. Çocuğun anne-baba arasındaki çatışmalara tanık olması, psikolojik gelişimini olumsuz etkileyebiliyor. Bu nedenle mahkemeler karar verirken yalnızca mevcut şartları değil, çocuğun gelecekteki yaşamını da göz önünde bulunduruyor.

SONUÇ

“Boşanma davasında çocuğun velayeti kime verilir?” sorusunun kesin ve tek bir yanıtı yoktur. Mahkemeler her davayı ayrı ayrı değerlendirir ve çocuğun üstün yararını esas alır. Küçük yaşta çocukların velayeti çoğunlukla anneye verilirken, daha büyük çocuklarda şartlara göre babaya verilmesi de mümkündür. Ayrıca velayet kararı değişmez değildir; koşullar değiştiğinde tekrar gözden geçirilebilir.

Bu nedenle boşanma sürecinde anne ve babaların önceliği kendi talepleri değil, çocuklarının geleceği olmalıdır. Süreçle alakalı boşanma avukatınızdan mutlaka detaylı bilgi alın.