Coğrafi işaretli Karnavas dut pekmezini kaybedebiliriz

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı ve 28'inci Dönem Milletvekili Genel Seçimi için düzenlenen mitinglerde Gabar'da bulunan petrolun kalitesini anlatırken, 'Bizim petrolümüzün kalitesi Erzurum dut pekmezi kıvamında' ifadesini kullandı. Erdoğan'ın övdüğü dut pekmeziyle ilgili araştırma yapan Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Öğretim Görevlisi Dr. Erkan Denk, 2009 yılında coğrafi işaret belgesi verilen Karnavas dut pekmezi üretimini inceledi.

Erzurum'a 163 kilometre uzaklıktaki Olur ilçesine bağlı eski ismi Karnavas olan Ormanağzı Mahallesi'ne giden Dr.Erkan Denk, köylülerin tamemen doğal olarak yaptıkları pekmez üretiminin safhalarını izledi. Ağaçta yapılan silkeleme işleminden kazanda kaynatılarak pekmeze dönüştürülmesine kadar her aşamayı tek tek not alan ve üreticilerle de görüşen Denk, üretim ve yaşanan sorunlarla ilgili bilgi aldı. 

Karnavas dut pekmezinin önemini tespit etmek, bu üretimin sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla akademik çalışma yaptığını ifade eden Dr. Erkan Denk, "Erzurum mutfağı 'Karnavas dut pekmezi' ile bu ürün türüne katkı sunmaktadır. Yapımında dut ve su harici kesinlikle yardımcı veya tamamlayıcı bir malzeme kullanılmaması, üretiminde kendine has ekipmanların kullanılması ve yöntemlerin uygulanması Karnavas dut pekmezinin karakteristik özelliğini ortaya çıkarıyor. Aynı zamanda Erzurum mutfağının 2009 yılında ilk coğrafi işaret tescil alan ürünü pekmez; sayısı her geçen yıl azalmasına karşın Ormanağzı köyünde yaşayan sakinler tarafından üretiliyor. Kültüre ve mirasa sahip çıkan bu köylülere aynı zamanda Karnavas dut pekmezi üreticilerine bahçelerinin düzenlenmesi, dut ağacı sayısının arttırılması, pekmez üretiminde harlı alevin sağlayıcısı olan çıralı çam odunu temini, sulama sorunlarının çözümü gibi önemli konularda destek verilmesi gerekiyor. Aksi halde mide rahatsızlıklarına iyi gelen, soğuk algınlığı ve öksürük problemlerini çözen, yörede oldukça soğuk geçen kış mevsiminde vücuda enerji ile direnç sağlayan, en önemlisi de doğal ve sağlıklı beslenmede örnek gösterilebilecek ürün olan Karnavas dut pekmezini kaybedebiliriz. Hatta gelecek nesilleri de bu otantik üründen mahrum bırakabiliriz. O yüzden Karnavas dut pekmezine sahip çıkmalı, problemleri tespit etmeli, çözüm önerileri geliştirmeli ve kültürel mirasımızı geleceğe aktarmalıyız" diye konuştu.  

Ormanağzı Mahallesi'nde 55 yıldır pekmez üretimi yaptığını söyleyen Ahmet Kurt, ilk kez bir akademisyen tarafından araştırma yapıldığını ifade etti. Ahmet Kurt, "Dut pekmezinin yapılışını izledi, notlar aldı. İnşallah bu çalışma biz üreticilere faydalı olur" dedi.

Murat AYDIN / OLTU (Erzurum),(DHA)