Prof. Dr. Özlü’den 'sessiz katil' uyarısı

Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Tevfik Özlü, kış aylarında artış gösteren karbonmonoksit zehirlenmeleri konusunda önemli uyarılarda bulundu. Karbon kaynağı içeren yakıtların tam olarak yanmamasıyla ortaya çıkan karbonmonoksitin kokusuz, renksiz ve tatsız olması nedeniyle fark edilmesinin oldukça güç olduğunu belirten Özlü, maddenin kandaki oksijen taşıyıcı alyuvarlara güçlü şekilde bağlanarak ölümcül sonuçlara yol açabildiğini vurguladı.

'KOKUSU VE TADI YOK'

Prof. Dr. Tevfik Özlü, "Kış geldi, havalar soğumaya başladı. Ülkemizde pek çok yerde hala sobalar yakılıyor. Banyoda kullanılan şofbenler var. Bir de egzoz dumanı var. Şofben, soba ve egzoz dumanı zehirlenmeleri ile sıklıkla karşılaşıyoruz. Facialar yaşanıyor, bazen bir kişi bazen de bir aile topluca zehirlenerek hayatını kaybediyor. Bu sürecin altında yatan şey ise karbonmonoksit zehirlenmesidir. Karbonmonoksit, 'sessiz katil' diye bilinen bir maddedir. Soluduğunuz zaman havada olup olmadığını anlayamıyorsunuz. Kokusu ve tadı yok. Soludukça kanınızda yerini alıyor. Kanda oksijeni taşıyan alyuvarlarımıza bağlanma potansiyeli yüksek. Eğer ortamda karbonmonoksit gazı varsa, o kandaki bütün alyuvarlarımızı kapsıyor ve oksijeni taşıyamaz hale geliyor. Buna bağlı olarak kişi, havasızlıktan boğularak ölüyor" dedi.

'UYKUDA YAKALANIYORLAR'

Zehirlenmelerin çoğunlukla uykuda gerçekleştiğine dikkat çeken Özlü, "Ölmeden önce tatlı bir uyku hali geldiği için çoğu zaman uykuda yakalanıyorlar. Gece yatmadan önce sobaya ilave kömür atılıyor. Soba sabaha kadar yansın diye hava giriş ve çıkışları kapatılıyor. Bu durum içerideki kömürün tam olarak yanmamasına neden oluyor. Karbonmonoksit gazı da aslında bu tam olmayan yanmada bol olarak ortaya çıkıyor. Gece lodos ya da rüzgar eserse bu duman evi içerisine dolabiliyor. Genelde de sobanın yandığı odada çok sayıda kişi yatıyor. Sabah bu kişiler uyanamıyor. İşe ve okula gidemeyince çevresindekiler, onlara ulaşmaya çalışıyor. Her sene çok sayıda tekrarlayan bir senaryodur" diye konuştu.

'AĞIR SONUÇLARA YOL AÇIYOR'

Şofben ve egzoz gazı zehirlenmelerine değinen Özlü, "Şofben zehirlenmesi dediğimiz bir olay var. Banyoların küçük olması ve havalandırma deliklerinin yeterli olmaması ve şofben kaçağına bağlı olarak da kişi duşunu alırken zehirleniyor. Banyoda zehirleniyor ya da zehirlenme belirtilerine yakalanabiliyor. Bir diğer senaryoda kapalı otoparklarda araç içerisindekiler bekleme yapıyorsa üşümemek için motoru çalıştırıyor. O sırada egzozdan çıkan gaz kapalı ortamda aracın içerisinde doluyor. Bu şekilde araç içerisinde zehirlenme oluyor. Bunların hepsindeki asıl problem, karbonmonoksitin yol açtığı zehirlenmedir. Bu çok ağır sonuçlara yol açıyor. Ölümle bitebiliyor. Kişi kurtulsa bile yoğun bakım tedavisi gerekebiliyor. Bazen organlarda kalıcı sekerler kalabiliyor" dedi.

'HASTAYA YOĞURT YEDİRMEYİN'

Zehirlenmenin belirtilerini anlatan Özlü, "Eğer bir şekilde zehirlenme durumunu fark ediyorsanız; aniden gelen yorgunluk, uyuşukluk, halsizlik, baş ağrısı yaşıyorsanız bunun normal olmadığını ve zehirlendiğinizi düşünüyor olmalısınız. Böyle durumlarda açık havaya çıkmalısınız. 112'den yardım istemelisiniz. Bu durum yaşayan bir hastaya denk gelirseniz, o kişiyi zemin kata götürmeli ve açık havada tutmalısınız. Hastaya yoğurt yedirip, diş macunu sıkma gibi şeyler yapmayınız. Tek yapılması gereken şey; hastanın temiz ve açık hava almasını sağlamak, üst katlarda ise zemin kata indirmektir" diye konuştu. 

Selçuk BAŞAR-Efnan DEMİREREN/TRABZON, (DHA)