‘Şeytan Üçgeni’ olarak biliniyordu: Altındaki sır ortaya çıktı

Bermuda denince akla gelen ilk şeylerden biri de kuşkusuz Bermuda Üçgeni. Florida, Bermuda ve Porto Riko arasında kalan bu bölge, onlarca gemi ve uçağın kaybolduğu iddialarıyla ün kazandı. Bu olaylar, yıllar boyunca uzaylılardan zaman bükülmelerine kadar sayısız doğaüstü teoriye konu oldu.

Ancak bilim insanları, bu kaybolmaların büyük bölümünün doğal ve açıklanabilir nedenlere dayandığını vurguluyor. Örneğin Southampton Üniversitesi’nden okyanus bilimci Dr. Simon Boxall, bölgede görülen vakaların önemli bir kısmının “serseri dalgalar” olarak bilinen aşırı fırtına dalgalarından kaynaklanabileceğini belirtiyor.

Bu dalgalar, çevredeki normal dalgaların iki katı yüksekliğe ulaşabiliyor ve 30 metreyi bulan dev su duvarları oluşturabiliyor. Üstelik bu dalgalar, hâkim rüzgâr yönünün tersinden gelerek gemiler için ölümcül bir sürpriz yaratabiliyor. Dr. Boxall’a göre, büyük bir gemi böyle bir dalgaya yakalandığında iki ila üç dakika içinde tamamen batabilir.

BU SEFER BİLİM DÜNYASINI ŞAŞIRTDAN BİR OLAYLA GÜNDEMDE

Şimdi ise Bermuda Üçgeni efsanelerinin gölgesinde kalan ada, bu kez doğaüstü iddialarla değil, bilim dünyasını sarsan jeolojik bir keşifle gündeme geldi. Araştırmacılar, Bermuda’nın altında yer alan ve şimdiye kadar benzeri görülmemiş devasa bir kaya yapısı tespit etti.

Geophysical Research Letters’ta yayımlanan kapsamlı çalışmada uzmanlar,  bu yapının “Dünya üzerinde şimdiye kadar tespit edilen hiçbir jeolojik oluşuma benzemediğini” vurguluyor. 

OKYANUS KABUĞUNUN ALTINDA GİZLENEN BU DEV YAPI NEDİR?

Araştırmacılara göre keşfedilen bu kaya tabakası, Bermuda’nın altında bulunan okyanus kabuğunun hemen altında yer alıyor. Yaklaşık 20 kilometre (12,4 mil) kalınlığa sahip olan yapı, şimdiye kadar okyanus adalarının altında tespit edilen en kalın jeolojik katmanlardan biri olarak kayda geçti.

Bu olağanüstü yapı, Bermuda’nın neden çevresindeki okyanus tabanına kıyasla yaklaşık 500 metre daha yüksekte bulunduğunu da açıklıyor. Normal şartlarda, okyanus kabuğunun altında doğrudan dünyanın mantosuna geçilmesi beklenirken, Bermuda’da bunun yerine fazladan ve alışılmadık bir kaya katmanı bulunuyor.

Carnegie Science’ta görev yapan sismolog Dr. William Frazer, keşfin önemini şu sözlerle özetliyor:

“Tipik bir okyanus kabuğu yapısında, kabuğun hemen altında mantoyu görürüz. Ancak Bermuda’da, kabuğun altında, tektonik plakanın içine yerleşmiş ekstra bir katman var. Bu, jeoloji açısından son derece alışılmadık bir durum.”

VOLKAN YOK, AMA VOLKANİK BİR GEÇMİŞ VAR

Bermuda’nın jeolojisi uzun süredir bilim insanlarını şaşırtıyor. Ada, “okyanus kabartısı” olarak bilinen yükseltilmiş bir deniz tabanı üzerinde yer alıyor. Bu tür yükseltiler genellikle aktif veya yakın geçmişte aktif olmuş volkanlarla ilişkilendirilir. Ancak Bermuda’da bu durumu destekleyen herhangi bir yüzeysel volkanik yapı bulunmuyor.

Dahası, yapılan ölçümler adada son 31 milyon yıldır herhangi bir volkanik patlama yaşanmadığını da gösteriyor. Bu kadar uzun bir süre boyunca aktif olmayan bir volkanik sistemin, bugün hâlâ deniz tabanını yukarı itiyor olması klasik jeoloji modelleriyle açıklanamıyor.

Yeni keşfedilen kaya tabakası ise bu çelişkiye güçlü bir yanıt sunuyor. Araştırmacılara göre, milyonlarca yıl önce yaşanan son volkanik faaliyet sırasında, erimiş kaya yer kabuğunun altına enjekte oldu ve burada donarak dev bir “kaya salı” oluşturdu. Zamanla bu sal, çevresindeki kayalara kıyasla daha az yoğun kaldı ve adayı yukarı doğru itmeye devam etti.

SİSMİK DALGALAR GERÇEĞİ ORTAYA ÇIKARDI

Bu gizli yapı, doğrudan kazılarla değil, uzak depremlerden yayılan sismik dalgaların incelenmesiyle keşfedildi. Bilim insanları, Bermuda’daki bir sismik istasyondan elde edilen verileri analiz ederek, dünyanın farklı noktalarında meydana gelen güçlü depremlerin dalgalarının adanın altından geçerken nasıl yön değiştirdiğini inceledi.

Yaklaşık 50 kilometre derinlikte, sismik dalgaların beklenmedik şekilde yavaşladığı ve saptığı tespit edildi. Bu durum, o bölgede çevresine kıyasla daha düşük yoğunluklu bir kaya kütlesinin varlığına işaret ediyordu.

Araştırma ekibi, bu verileri bir araya getirerek Bermuda’nın altında bulunan devasa kaya tabakasının haritasını çıkarmayı başardı. Bu yöntem, okyanusların derinliklerinde yer alan ve doğrudan gözlemlenemeyen yapıların incelenmesinde giderek daha önemli bir rol oynuyor.

BERMUDA’YI DİĞER ADALARDAN AYIRAN NE?

Hawaii gibi ada zincirleri, genellikle manto sıcak noktaları üzerinde oluşur. Bu sıcak noktalar, dünyanın derinliklerinden gelen sıcak ve erimiş kayanın yüzeye doğru yükselmesiyle aktif volkanizmayı tetikler. Zamanla tektonik plakalar bu sıcak noktaların üzerinden uzaklaşır ve ada zincirleri oluşur.

Bermuda ise bu modele uymuyor. Ada, ne aktif bir sıcak noktanın üzerinde ne de tipik bir volkanik zincirin parçası. Bu da Bermuda’yı, Pasifik ve Hint Okyanusu’ndaki çok daha eski ve iyi anlaşılmış volkanik adalardan ayırıyor.

Önceki araştırmalar, Bermuda’daki eski lavların silikon minerali bakımından fakir olduğunu ve karbon oranlarının alışılmadık derecede düşük olduğunu göstermişti. Bu durum, lavların Dünya’nın çok derin ve farklı bir katmanından gelmiş olabileceğine işaret ediyor.

Bilim insanlarına göre bu karbonun kökeni, yaklaşık 900 ila 300 milyon yıl önce süper kıta Pangea’nın parçalanmasıyla ilişkili olabilir. Atlantik Okyanusu’nun oluşumu sırasında, Dünya’nın derinliklerindeki maddelerin yüzeye taşındığı düşünülüyor.

BİLİM İÇİN NEDEN ÖNEMLİ?

Uzmanlara göre Bermuda’nın altında keşfedilen bu yapı, yalnızca tek bir adanın gizemini çözmekle kalmıyor. Aynı zamanda dünyanın iç yapısının nasıl çalıştığını, tektonik plakaların nasıl yükselip alçaldığını ve geçmişte yaşanan büyük jeolojik olayların günümüze nasıl yansıdığını anlamamıza da katkı sağlıyor.

Dr. William Frazer bu durumu şöyle ifade ediyor:

“Bermuda gibi aşırı ve sıra dışı bir yeri anlamak, daha az aşırı olan bölgeleri anlamamıza yardımcı olur. Bu tür keşifler, dünyada hangi süreçlerin normal, hangilerinin istisnai olduğunu ayırt etmemizi sağlar.”

Araştırma ekibi, şimdi dünyanın farklı bölgelerindeki adaları inceleyerek benzer kaya tabakalarının olup olmadığını araştırmayı planlıyor. Eğer Bermuda gerçekten eşsizse, bu durum gezegenimizin jeolojik geçmişine dair bildiklerimizi yeniden gözden geçirmemizi gerektirebilir.

Daily Mail’in “Forget the Bermuda Triangle: Scientists are baffled by a giant structure hidden beneath Bermuda that is 'unlike anything else on Earth'” başlıklı haberinden derlenmiştir.

(Hürriyet)