Ücretli poşetle, Karadeniz sahillerinde kirlilik azaldı

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, çevre kirliliğinin önlenmesi, plastik poşet ve ambalajların kullanımının azaltılması amacıyla 1 Ocak 2019'da plastik alışveriş poşetlerinin tüketiciye ücretli olarak verilmesi yönünde karar aldı. Karadeniz sahillerinde plastik kirliliği araştırmaları yürüten RTEÜ Su Ürünleri Fakültesi Mikroplastik Araştırma Grubu üyeleri de 3'üncü yılını dolduran kararın ardından ücretli poşet uygulaması ile azalan kullanımla birlikte kirliliğinin de gerilediğini tespit etti. Uygulama öncesi sahillerdeki çöpün yüzde 10’unu oluşturan poşetlerin yüzde 1'in altına düştüğü belirlendi. 

‘UYGULAMANIN OLUMLU SONUÇLARI GÖRÜLÜYOR'

Bakanlığın ücretli poşet uygulamasının olumlu sonuçlarını görmeye başladıklarını belirten RTEÜ Su Ürünleri Fakültesi Deniz Biyolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Mikroplastik Araştırma Grubu Lideri Doç. Dr. Ülgen Aytan, "Ücretli poşet uygulamasını takiben, Doğu Karadeniz’de sürekli olarak izlediğimiz sahil alanlarında ciddi anlamda miktarlarının azaldığını gördük. Özellikle 100 metrelik sahil şeridinde gerçekleştirdiğimiz deniz çöpü çalışmalarında daha önce toplam çöp miktarının yüzde 10’unu poşetler oluşturuyorken, şu anda yüzde 1’lerin altına düşmüş durumda. Bakanlığımızın bu uygulamasının olumlu sonuçlarını görmeye başladık. Bu sonuç günlük hayatta ufak değişimlerin doğada nasıl büyük fark yaratılabileceğinin güzel bir örneğidir” dedi.

‘TEK KULLANIMLIK PLASTİKLER İÇİN DE YAPILMALI'

Günlük hayatta kullanılan plastiklerin çok büyük bir kısmının doğada sonlandığını söyleyen Doç. Dr. Aytan, “Plastikler düşük oranlarda geri dönüştürülebiliyor, birçoğu depo alanlarına gidiyor. Doğaya, bu vahşi depolamaya giden plastiklerin çok büyük bir kısmı çeşitli yollarla denizlere ulaşıyor. Denizlere ulaşan plastikleri de biz deniz çöpleri içinde özellikle sahil bölgelerinde izliyoruz, çünkü bu önemli bir gösterge. Günlük hayatımızı yansıtıyor, biz neler kullanıyorsak aynılarını sahillerde, denizden buluyoruz. Bunların miktarındaki değişim bizim kullanım alışkanlıklarımız hakkında ve bu plastikleri ne şekilde yönetmemiz konusunda bilgi veriyor. Plastik poşetler doğada çok çabuk bozulabilme ve parçalanabilme eğilimine sahip. Dolayısıyla özellikle güneş ışığı ve diğer bir dizi faktör etkisiyle gün geçerek, aşınarak mikro plastiklere dönüşmekteler. Mikro boyuta indiği andan itibaren de besin zincirinin en alt basamaklarından başlayarak deniz canlılarını ciddi şekilde etkilemekte, su kalitesini bozmakta, balık ve diğer su ürünleri ile birlikte insana kadar ulaşabilmekteler. Biz bu uygulamanın özellikle tek kullanımlık plastikler içinde kısa zamanda ülkemizde yürürlüğe girmesini umuyoruz. Şu an plajlarda bulduğumuz plastiklerin başında tek kullanımlık plastikler var. Özellikle şişeler, bardaklar ve yiyecek ambalajları. Pandemi ile birlikte doğada plastik yükü de giderek arttı. Bunlara getirilecek yeni uygulamalar ile de doğaya sonuçlarının olumlu olacağı kanaatindeyim” diye konuştu.

‘MANAV POŞETİ KULLANIMI SINIRLANMALI'

Marketlerde ücretsiz olan manav poşeti kullanımının arttığını ifade eden Aytan, “Ücretli poşet uygulamasının ilk yılın sonunda bakanlık verilerine göre yıllık kişi başı 400’ün üzerinde olan poşet kullanımı yaklaşık yüzde 75’lik bir azalma gösteriyor. Bu çok olumlu bir sonuç ama marketlerde özellikle manav ve şarküteri reyonlarında hala kullanılan şeffaf poşetler var. Bazı kullanıcılar bez çanta yerine ya da yeniden kullanılabilir çantalar yerine bunları daha fazla sayıda tüketebiliyor. Bu tipte poşetler bozulmaya çok daha meyilli olan poşetler. Marketlerin manav reyonunda kullanılan poşetlere bir kontrol getirilmesi gerekiyor. Çünkü bunlar tüketiciler tarafından alışveriş esnasında sınırsızca tüketiliyor. Bir de poşetler ücretlendirildiğinde tekrar kullanılabilir bez çantalara yöneldik, fazlaca aldık. Ancak her türlü tüketimin doğaya bir maliyeti var. Ekolojik olmak adına aslında yine aşırılığa kaçıyoruz. Bunun da bir sınırı olmalı. Kişisel kullanım ve tüketim alışkanlıklarımızı yapılandırarak, doğadaki etkilerimizi minimuma indirmeliyiz” ifadelerini kullandı.

Arzu ERBAŞ- Rukiye MEYVECİ/RİZE, (DHA)