Yapay Zeka’ya ne kadar hazırız?

Makinelerin bir gün insan emeğinin yerini alacağı fikri yeni değil… Yüzyıllardır romanlarda, filmlerde ve sayısız ekonomi raporunda karşımıza çıkıyor… Yapay zeka, insanlık tarihinde kendisinden önceki herhangi bir devrimden daha fazla değişiklik yaratabilir. Google CEO'su Sundar Pichai, bunu ‘ateşin veya elektriğin icadından daha derin‘ olarak nitelendiriyor… Yapay zekanın karmaşık sorunların çözümünde yardımcı olacağı şüphesiz.
* * * *
Open AI CEO'su Sam Altman da, yapay zekanın ‚‘şaşırtıcı başarılara‘ yol açacağını söylüyor. Ancak, üretken yapay zeka ve makine öğrenmesinin hızla yayılması, küresel iş gücünün büyük bir bölümünün otomatikleştirilmesine ve hem beyaz yakalı hem de mavi yakalı işlerin ortadan kaldırılmasına yol açacak. Elbette milyonlarca yeni iş yaratılacak ama yüz milyonlarca iş daha kaybolursa ne olacağı belirsiz.
* * * *
Yaklaşan bu riske sanırım kimse hazırlıklı görünmüyor. "ABD'deki toplam istihdamın yüzde 47'sinin yüksek risk kategorisine girdiği, yani bu işlerin otomatikleşebileceği tahmin ediliyor. Soru sadece yapay zeka ile neler yapabileceğimiz değil… Günümüzde yapay zeka yetenekleri neredeyse herkesin beklediğinden daha hızlı gelişiyor. Birçok alanda insanları geride bırakmaya başladı bile.
* * * *
İronik olan şu ki, programlama ve yazılım mühendisliği meslekleri de yapay zekanın yayılmasından en çok etkilenen meslekler arasında yer alıyor.Yapay zekanın önümüzdeki yıllarda en büyük etkisinin imalat sektöründe görülmesi bekleniyor. Otomasyonun yalnızca üretim işleri için değil, aynı zamanda hizmet faaliyetleri için de yaratacağı sonuçlar küresel bir tartışmaya yol açmıştı, ve bu tartışma bugün de devam ediyor.
* * * *
"Karanlık fabrikalar" olarak adlandırılan sistemler halihazırda mevcut: Bunlar gece gündüz çalışıyor ve bir avuç yönetici dışında neredeyse tamamen otomatikleştirilmiş durumda. Çoğu görev, insanlardan farklı olarak çalışmak için ışığa ihtiyaç duymayan (bu nedenle adı yapay zeka tarafından kontrol edilen robotlar) tarafından gerçekleştiriliyor. Buralar ‘neredeyse hiç insan müdahalesi olmayan yerler‘ olarak tanımlıyor.
* * * *
Yapay zekanın öncelikli olarak tekrarlayan veya sıkıcı görevleri üstleneceği ve insanların  daha yaratıcı çalışmalara zaman ayıracağını, böylece örneğin doktorların hastalarına, öğretmenlerin öğrencilerine veya mimarların yenilikçi tasarımlara daha fazla zaman ayırabileceği düşünülüyordu. Daha önceki teknolojik değişimlerde olduğu gibi, yapay zeka kaynaklı iş kayıpların yeni işlerle telafi edileceği iddia ediliyordu.
* * * *
Ama yapay zekanın radikal ve farklı olan yanını dikkatten kaçırmamalıyız. İlk kez, sadece bir araç değil, kararlar alabilen, kendini geliştirebilen ve gerçekliği doğrudan şekillendirebilen otonom bir etken olan bir teknolojiyle karşı karşıyayız. Etkileri çok derin olabilir. Tekrarlıyorum belki ama asıl soru sadece yapay zekayla neler yapabileceğimiz değil, yapay zekanın bize neler yapabileceği olmalı…
* * * *
Yapay zeka refahı artıracak mı? Bilmiyoruz… En azından şu an kesin bir cevabı yok sanırım…Ama yapay zeka kesinlikle zaman kazandıracak. Ancak profesyonellere yaratıcı veya insan odaklı çalışmalar için daha fazla zaman kazandıracağı fikri tam da ikna edici değil galiba… Yapay zekanın istihdama etkisi de dünya genelinde aynı şekilde hissedilmeyecek sanırım. Her ülkede farklı etkileri olacak.
* * * *
 Yapay zeka alanındaki son gelişmelerin hızı birçok hükümeti ve şirketi şaşırttı. Bazıları iş gücünü değişime hazırlamak için önceden adımlar atıyor. Son yıllarda yüzlerce yapay zeka yasası, yönetmeliği, kılavuzu ve standardı oluşturuldu, ancak bunlardan yalnızca birkaçı yasal olarak bağlayıcıdır. Bunun bir istisnası , yapay zekanın kullanımı için kapsamlı bir yasal çerçeve oluşturmayı amaçlayan AB Yapay Zeka Yasası'dır.
* * * *
Çin ve Güney Kore‘de ulusal yapay zeka stratejileri geliştirdi. ABD, düzenleyici engelleri azaltarak inovasyona öncelik veriyor. Diğer ülkeler, büyük ölçüde yapay zeka düzenlemesinin dışında sanırım… Ama şirketlerin rekabet güçlerini kaybetme korkusuyla yapay zekayı mümkün olduğunca hızlı ve yaygın bir şekilde kullanma baskısı altında oldukları gözleniyor. Şimdilik durum bu… Gelişmeleri izlemekte  yarar var…