TSK'nın 'kahraman köpekleri'

Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde, Askeri Veteriner Okulu ve Eğitim Merkez Komutanlığı'nda görev yapan Köpek Üretim ve Eğitim Tabur Komutanlığı'nda, nitelikli eğitilmiş askeri köpek ihtiyacını karşılamak için, 1963 yılından bu yana köpek üretim ve eğitimi yapılıyor. Gemlik'teki merkezde üretilen ve yetiştirilen zerdava, akbaş, Kangal, Kars çobanı, Aksaray malaklısı ve Türk tazısının aralarında olduğu 6'sı yerli, 12 farklı ırktan köpek, 8 branşta zorlu eğitim alıyor. Köpeklerin 3 aylıkken başlayan eğitim süreci ortalama 2 yıl sürüyor. 'Bomba arama', 'mayın arama', 'narkotik madde arama', 'devriye', 'iz takip', 'keşif', 'arama' ve 'ceset arama' branşlarında eğitilen köpeklerin hangi eğitimi alacağına ise bir heyet tarafından karar veriliyor.

MİZAÇLARI VE İLGİ ALANLARI BRANŞ SEÇİMİNDE ETKİLİ OLUYOR

Irk, cinsiyet, mizaç, cesaret, ilgi alanı gibi genel hususlarda pek çok kritere göre değerlendirilen köpeklerin, hangi branşta eğitileceğinde karakteristik özellikleri etkili oluyor. 'Bomba' ve 'narkotik madde arama' için meraklı, araştırmacı ve oyuncaklarla oynamayı seven, 'devriye' ve 'keşif' için saldırganlık ve koruma içgüdüsüne sahip, 'iz takip' ve 'mayın arama' köpekleri için araştırma ve odaklanma duyusu yüksek, sakin mizaçlı köpekler tercih edilirken, 'arama' için yükseklik korkusu ve diğer hayvanlar ile insanlara agresyonu bulunmayan, hedefe odaklanma içgüdüsü yüksek, atletik yapıdaki köpekler seçiliyor.

TÜRK ÇOBAN VE AKBAŞ, GÜÇLÜ KORUMA İÇ GÜDÜSÜYLE ÖNE ÇIKIYOR

12 farklı ırktan köpeğin bulunduğu Köpek Üretim ve Eğitim Tabur Komutanlığı’nda, askeri görevlere yönelik olarak ise 3’ü yabancı, 2’si yerli olmak üzere 5 farklı ırkın üretim ve eğitimine ağırlık veriliyor. Belçika malinois, Alman çoban ve Labrador ırkı köpekler, özellikle koku temelli branşlar olan ‘mayın arama’, ‘bomba arama’, ‘narkotik madde arama’ gibi görevlerde tercih edilirken, yerli ırklar Türk çoban ve akbaş ırkı köpekler ise güçlü koruma içgüdüleri sayesinde, cephanelik ve hudut hatlarında devriye köpeği olarak görevlendiriliyor.

DÜNYA STANDARTLARINDA KÖPEK DOĞUMHANESİ

Mehmetçiğin sahadaki en büyük yardımcısı olan askeri köpeklerin sadece eğitimine değil, üretimine de özel önem veriliyor. TSK’nın ihtiyacı doğrultusunda, en iyi ırk özelliklerini gösteren damızlık köpekler, bilimsel veriler ışığında, uygun şekilde çiftleştirilerek, üstün özelliklere sahip yavruların üretimi yapılıyor. Taburda bulunan Köpek Doğumhanesi, alttan ısıtma sistemi, klima ile iklimlendirmesi, ısı geri kazanımlı havalandırması ve köpeklere özel bakım ve sağlık yapı ve ekipmanlarıyla dünya standartlarında hizmet veriyor.

ANNELER VE YAVRULARI 24 SAAT KAMERAYLA İZLENİYOR

Doğumu yaklaşan köpekler, 24 saat esasına dayalı olarak kameralarla gözlenecekleri doğumhaneye alındıktan sonra, uygun şartlarda doğum yapmaları sağlanarak hem anne köpeklerin hem de yavruların sağlık durumları yakından takip ediliyor. 2 ay boyunca doğumhanede anneleri ile beraber kalan yavruların özel bakımları Askeri Veteriner Hekimler tarafından titizlikle yapılırken, ağırlıkları da belirli periyotlarla takip ediliyor. İhtiyaç duyulması halinde de anne sütünün yanı sıra özel olarak hazırlanan süt tozları ile yavru köpeklerin beslenme desteği sağlanıyor.

Erken doğum veya sezaryen sonucu özel bakım gereksinimi olan yavrular yenidoğan kuvözüne alınırken, doğum sonrası ilk 3 aylık süreçte anne ve yavruların ağırlık takipleri, aşılama ve iç-dış antiparaziter uygulamaları ile süt tozu ve bağışıklık destekleyici uygulamalar gibi koruyucu hekimlik uygulamaları da yakından takip ediliyor.

60 GÜNLÜKKEN SOSYALİZASYON EĞİTİMİ BAŞLIYOR

Doğumdan 60 gün sonra annelerinden ayrılan köpekler, özel hazırlanan parkurlarda sosyalizasyon eğitimine tabi tutulup, çevre koşullarına ve insanlara alıştırılıyor. Bu sayede özgüven de kazanan köpekler, 3 aylıkken eğitim alacakları branşlara özgü testlere tabii tutuluyor. Bu sayede köpeklerin fiziksel ve karakter özelliklerine uygun branşlarda eğitim alması sağlanıyor.

Henüz yavruyken, karakter özelliklerine göre seçilen köpeklere, 3 aylıkken sosyal hayata alıştırma parkurlarında ortalama 6 ay süreyle eğitim veriliyor. Bu eğitim döneminde yavru köpekler, insana, emir almaya, çevre ve arazi koşullarına alıştırılıyor. Cesaret ve kondisyon parkurlarında ise öz güven oluşturulması, av dürtülerinin ve koku alma duyularının geliştirilmesi, yaradılışında var olan araştırma güdüsünün güçlendirilerek branş eğitimine hazır hale gelmeleri sağlanıyor. 'Sosyalizasyon' ve 'branş' eğitimleri alan köpeklere, detaylı bir 'itaat' eğitimi de veriliyor. Askeri disiplinin temelini oluşturan, 2 ay süren temel ve ileri itaat eğitiminde, komut almayı ve davranışlarını eğiticisinin emirleri doğrultusunda kontrol etmeyi öğrenen köpeklerin kullanımı böylece tamamen eğiticisinin kontrolü altına giriyor.

AÇILAN KURSLARDA KULLANICI PERSONEL İLE EŞLEŞTİRİLİYORLAR

Eğitimleri tamamlanan köpekler, açılan kurslarda kullanıcı personeliyle eşleştirilip, askeri köpek timi olarak başta komando birlikleri olmak üzere, TSK'nın çeşitli birliklerindeki ilk görev yerlerine sevk edilmeden önce, eğiticileriyle, arazide gerçeğe yakın eğitim faaliyeti de gerçekleştiriyor. Her türlü hava, arazi ve muharebe koşullarında görev yapabilecek üstün nitelikli eğitilmiş köpekler, bu faaliyetlerde, 'arama', 'mayın arama', 'bomba arama' ve 'keşif' görevlerini birebir icra edip, eğitimlerini pekiştiriyor.

‘KEŞİF’ KÖPEKLERİ GÜÇ VE CESARETLERİYLE ÖNE ÇIKIYOR

‘Mayın arama’ ve ‘bomba arama’ branşlarında kokuyu ayırt etme duyuları yüksek Alman çoban, Labrador ve Belçika malinois ırkı köpekler tercih ediliyor. Güç, cesaret ve çeviklikleriyle ön plana çıkan genelde Belçika malinois ve Alman çoban köpeklerinden seçilen ‘keşif’ köpekleri ise yurt içi ve sınır ötesi operasyonlarda etkin rol oynuyor. Son yıllarda Türk Silahlı Kuvvetleri’nin gerçekleştirdiği mağara ve tünel harekatlarında, sahip oldukları yeteneklerle ön plana çıkan ‘keşif’ köpekleri düşman unsurlarla temasın kaçınılmaz olduğu operasyonlarda, teröristleri etkisiz hale getirmek için kullanılıyor. ‘Keşif’ köpekleri, 'Duruma Dayalı Eğitim'de, senaryo gereği, bir mağarada saklanan terörist ya da düşman unsurlarını etkisiz hale getirirken, eğiticisinin komuta ve kontrolünde girdiği mağarada, saklanan teröristi de yakalıyor.

UKKS İLE OPERASYONLARDA DAHA ETKİN KULLANILIYORLAR

Askeri köpekler için özel olarak üretilen ve TSK envanterine giren Uzaktan Komuta Kontrol Sistemi (UKKS) ile de Mehmetçik'in terörle mücadele operasyonlarındaki başarısının artması hedefleniyor. ‘Keşif’, ‘mayın arama’ ve ‘bomba arama’ köpekleri için gözlük ve kask olarak tasarlanan sistem, sinyali sağlayan haberleşme birimlerinin taşınmasında kullanılan yeleğin de köpeğe giydirilmesi ile tabletle uzaktan kontrol edilebiliyor. Mehmetçik, terör unsurlarının bulunduğu mağaraya önden gönderdiği köpekten hem ses hem görüntü kaydı alabilirken, aynı zamanda köpeğe komut verebiliyor. UKKS ile risk barındıran ve dışarıdan görüntü alınamayan ortamlardan anlık veri akışı sağlanabilirken, askeri köpekler operasyonlarda daha etkin kullanılabiliyor.

Esra TÜRKER-Yiğithan HÜYÜK/BURSA, (DHA)