Prof. Dr.Celal Şengör’e Japonya’dan büyük ödül

Japonya Jeoloji Birliği, yerbilimleri alanında ülkemizin önde gelen bilimcisi Celal Şengör’ü dünya jeolojisine ve Japonya yerbilimlerine yaptığı katkılardan dolayı, Japonya’nın büyük ödülüne, Akiho Miyashiro Ödülü’ne layık gördü.

Miyashiro, Japonya’nın en büyük yerbilimcilerinden biri. Ödül töreni Kumamoto Üniversitesi’nde düzenlenecek olan yıllık bilimsel toplantıda törenle verilecek. Şengör, ayrıca törende bir konuşma yapacak.

2025 Akiho Miyashiro Ödülü gerekçesi olarak, Şengör’ün Avrasya’nın dağ kuşaklarının kıvrılarak yükselerek sıradağlar oluşumuna yaptığı önemli katkılar sayıldı. Türkiye’deki dağlar Alp-Himalaya orojenezi (yükselmesi) sonucu oluştu. Kuzey Anadolu Dağları ve Toros Dağları bu şekilde ortaya çıktı.

Şengör’ün levha tektoniğine dayalı çalışmaları da övüldü. Levha tektoniği, sıcaklığı yaklaşık 6000°C olan çekirdeğe yakın bölgelerin ısının etkisiyle yüzeye doğru hareket etmesi, yüzeye yakın bölgelerin ise merkeze doğru batması sonucu oluşan konveksiyon sonucunda yer kabuğunda levhalar hareket eder ve tektonik hareketler meydana gelir. Depremlerin nedeni de budur.

Japonlar ödül gerekçeleri arasında şunları da sayıyor: Şengör, 18. yüzyıldan günümüze dünyadaki dağ yükselmeleri üzerine çalışmalar hakkında olağanüstü tarihsel incelemeler yürüttü. Levha tektoniğinin ortaya çıkışı sırasında jeoloji bilimlerindeki kavramsal değişim örüntüsünü açıklığa kavuşturdu ve bu süreçleri kendi bakış açısıyla yeniden sentezledi. “100’den fazla basılı sayfa içeren 300’den fazla bilimsel çalışma yayımladı. Akdeniz Bölgesi’nden Uzak Doğu Asya’ya ve Orta Asya’nın uçsuz bucaksızlığına kadar tüm Avrasya kıtasının çeşitli jeolojik yönlerini kapsayan bu çalışmalar, dünya çapında jeologlar tarafından yapılan tektonik çalışmalarını büyük ölçüde etkiledi.“

“Ayrıca, Japonya’daki jeolojik/ orojenik çalışmalardaki son gelişmeleri dünyanın geri kalanına tanıttı. Dr. Şengör, Albany’deki New York Eyalet Üniversitesi’nden Prof. J.F. Dewey, K.C.A. Burke ve A. Miyashiro’nun gözetiminde doktora derecesini aldı. Özellikle Prof. Miyashiro ile birlikte “Orogeny” adlı bir ders kitabının ortak yazarlığını yaptı. Kitap Japonca, İngilizce, Almanca, Rusça ve Çince yayımlandı ve çok sayıda jeoloğu aydınlatan dünya çapında bir en çok satan kitap haline geldi. Önemli başarıları nedeniyle, çok sayıda uluslararası ödül/madalyalarla onurlandırıldı.”

Şengör, 11 Eylül’de önce Tokyo Üniversitesi’nde bir konuşma yapacak ve daha sonra ödülünü almak üzere Kumamoto’ya geçecek.

(Cumhuriyet)