Ukrayna’nın domates için anti-damping kararı Antalya ekonomisini vurdu

Ukrayna Ekonomi Bakanlığı'nın, 7 Nisan 2024 tarihinde Türkiye menşeli taze domates ve taze salatalık ithalatına yönelik başlattığı anti-damping soruşturması sonucunda 5 yıl süreyle geçerli olacak yeni vergiler devreye alındı. Bu kapsamda domates ithalatında ilgili firmalara yüzde 25, diğer firmalara yüzde 26,9; salatalık ithalatında ilgili firmalara yüzde 20,1, diğer firmalara yüzde 22,8 oranında vergi uygulanacak. Bu vergiler mevcut yüzde 10 gümrük vergisine ilave edildi. Bu karar Ukrayna'ya en çok taze domates ve salatalık ihracatı yapılan Antalya'da endişe yarattı. ATB yönetiminin hazırladığı 'Ukrayna'nın anti-damping kararının Antalya tarımsal ihracatı ve ekonomisine etkileri' başlıklı rapor, ilgili bakanlıklarla görüşülmesi için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'ne (TOBB) gönderildi.

ANTALYA'NIN EN ÖNEMLİ PAZARLARINDAN BİRİ

Yaş meyve sebze sektöründe dünyada nadir görülen bu uygulamanın, özellikle Antalya'yı doğrudan etkilediğini belirten ATB Başkanı Ali Çandır, “Antalya, yaş meyve sebze ihracatında ülkemizin öncü ili olup Ukrayna, bu ihracatın en önemli pazarlarından birini oluşturmaktadır. Ancak Ukrayna'nın Türk menşeli domates ve salatalık ithalatına karşı aldığı anti-damping kararı, üreticilerimizden ihracatçılarımıza, tarımsal ticaret erbabından Antalya ekonomisine kadar geniş bir kesimi doğrudan olumsuz etkilemektedir. Antalya, Türkiye'nin Ukrayna'ya ihracatında merkezi role sahiptir" dedi.

2024 YILINDA 57 MİLYON DOLARLIK İHRACAT

2024 yılında Türkiye'nin Ukrayna'ya gerçekleşen toplam 80 milyon dolarlık taze domates ve salatalık ihracatının 57 milyon dolarlık kısmının Antalya'dan yapıldığına dikkati çeken Ali Çandır, “Böylece Antalya, ülke ihracatının yüzde 72'sini tek başına gerçekleştirmiştir. Domates ihracatında Türkiye'den Ukrayna'ya gönderilen ürünlerin yüzde 68'i, salatalıkta ise yüzde 84'ü Antalya kaynaklıdır. Antalya'nın ihraç ettiği domateslerin dörtte biri Ukrayna'ya satılmıştır. Bu rakamlar, alınan kararın Antalya için hayati öneme sahip bir pazar kaybı anlamına geldiğini açıkça ortaya koymaktadır" diye konuştu.

SEKTÖRDE ZİNCİRLEME OLUMSUZ ETKİLER

Kararın etkilerinin çok yönlü olacağını söyleyen Çandır, “İhracatımız bakımından önemli pazar kaybı yaşanacak, iç piyasada arz fazlası oluşacak ve fiyatlar düşecek. Bu durum, gelirlerin azalmasına ve istihdamın riske girmesine yol açacaktır. Antalya ekonomisi açısından ise tarımsal üretimden lojistiğe, paketlemeden soğuk hava depolarına kadar geniş bir alanda zincirleme olumsuz etkiler yaratacaktır" dedi.

DİPLOMATİK TEMAS VE ACİL DESTEK PROGRAMI

Bu noktada alınması gereken önlemlerin hem kısa hem de uzun vadeli olmasını istediklerini belirten Çandır, “Öncelikle Ukrayna ile diplomatik temaslarda bulunulmalı, Serbest Ticaret Anlaşması'nın ruhuna aykırı bu karar gündeme getirilmelidir. Dünya Ticaret Örgütü nezdinde hukuki girişimler değerlendirilmelidir. Eş zamanlı olarak ihracatçıların yeni pazarlara yönelmesi için ilave destekler sunulmalı; Orta Asya, Körfez ülkeleri ve Doğu Avrupa başta olmak üzere alternatif pazarlar geliştirilmeli. Almanya ve AB ülkelerinde mevcut pazarların derinleştirilmesi de önem taşımaktadır. Üretici ve ihracatçılar için acil destek programları devreye alınmalı. Anti-damping vergilerinden doğan kayıpların telafisi için mali destekler, lojistik ve navlun teşvikleri sağlanmalı" diye konuştu.

BU KARAR STRATEJİK BİR TEHDİT

Ukrayna'nın aldığı anti-damping kararının, kısa vadede üreticilere, ihracatçılara ve Antalya ekonomisine ciddi zarar vereceğini söyleyen ATB Başkanı Çandır, “Antalya'nın domates ve salatalık ihracatındaki yüzde 72'lik payı dikkate alındığında bu kararın kentimiz için stratejik bir tehdit olduğu açık. Antalya'nın tarımsal ihracat gücünü koruması ve geliştirmesi için acil destek önlemlerinin alınması hayati öneme sahiptir. Kentimizin ve ülkemizin Ukrayna'ya tarımsal ihracatının 2020-2024 dönemindeki seyri oldukça tutarlı, anlamlı ve istikrarlı bir yükseliş göstermiştir. Hem miktarda hem tutarda sürekli artış yaşanmıştır" diye konuştu.

UKRAYNA PAZARINI YOK EDİCİ BİR DUVAR

Ukrayna'ya 2024 yılı ihracatında domatesin yüzde 68'i, salatalığın yüzde 84'ünün Antalya'dan yapıldığına vurgu yapan Ali Çandır, “Kentimiz tarımsal ihracat performansı, tüm zorluklara karşın ülkemiz ortalamasının üzerinde bulunmaktadır. Bu durumu daha da geliştirmeye çalışıyoruz. Döviz fiyatlarındaki en az yüzde 30 ucuzluk bizleri ziyadesiyle zorlarken Ukrayna'nın ortalama yüzde 25 gibi yüksek oranda ilave anti-damping tarifesi bu pazarımız bakımından yok edici bir duvar örmüştür. Bu pazarı kaybetmemiz; tüm sektörümüz, üreticimiz ve kentimiz için maliyeti yüksek bir bedel oluşturmaktadır" diye uyardı. 

Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)