Uluslararası koruma başvurusu nasıl yapılır? Türkiye'de mültecilere yol haritası

Savaş, zulüm veya insan hakları ihlalleri nedeniyle ülkelerinden ayrılmak zorunda kalan yabancılar, Türkiye’de uluslararası koruma başvurusu yaparak yasal statü elde edebiliyor. Göç İdaresi Başkanlığı verilerine göre 2024 yılında on binlerce kişi bu başvuru yoluna gitti. Peki uluslararası koruma başvurusu nasıl yapılır ve süreç hangi aşamalardan oluşur?

ULUSLARARASI KORUMA NEDİR?

Uluslararası koruma, ülkelerine dönemeyen ve Türkiye’de güvenlik arayan kişilerin temel haklarını korumaya yönelik bir yasal statüdür. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nda (YUKK) düzenlenmiştir.

Bu statü üçe ayrılır:

• Mülteci statüsü

• Şartlı mülteci statüsü

• İkincil koruma

Her üç statü de kişinin durumuna göre değerlendirilir ve başvurular bireysel olarak incelenir.

BAŞVURU SÜRECİ NASIL İŞLER?

1. Başvuru yeri: Yabancılar, bulundukları ilin Göç İdaresi İl Müdürlüğü’ne şahsen başvurmalıdır.

2. Kayıt işlemleri: Kimlik bilgileri alınır, parmak izi kaydı yapılır ve uluslararası koruma başvuru belgesi düzenlenir.

3. Mülakat: Başvuru sahibi, neden ülkesine dönemediğini ve korunma ihtiyacını anlatır. Bu mülakat uzman personel eşliğinde yapılır.

4. Değerlendirme: Başvurular bireysel dosya üzerinden incelenir, gerekli araştırmalar yapılır.

5. Karar: Kabul halinde kişiye statü tanınır ve geçici kimlik belgesi verilir. Ret halinde itiraz ve yargı yolu açıktır.

HANGİ BELGELER GEREKİYOR?

• Pasaport veya kimlik belgesi (varsa),

• Başvuru formu,

• Mülakat sırasında sunulacak kişisel beyanlar,

• Var ise, zulme uğrandığını gösteren belgeler (mahkeme kararları, tehdit mektupları, raporlar).

Belgelerin eksik olması başvurunun reddi için tek başına gerekçe değildir; asıl önemli olan kişinin beyanlarının tutarlı olmasıdır.

YARGI SÜRECİ

Uluslararası koruma başvurusu reddedildiğinde, yabancıların idare mahkemelerinde dava açma hakkı vardır. Mahkemeler, idarenin ret gerekçelerini denetler ve hukuka aykırılık tespit edilirse başvuruyu kabul edebilir.

KARŞILAŞILAN SORUNLAR

• Başvurunun geç yapılması,

• Belgelerin tercümesiz sunulması,

• Mülakatta çelişkili beyan verilmesi,

• İtiraz süresinin kaçırılması.

Birçok yabancı bu nedenlerle hak kaybına uğruyor. Burada “avukata sor” yaklaşımı öne çıkıyor. Çünkü süreçte küçük bir hata bile ciddi sonuçlara yol açabiliyor.

GÖÇMENLİK AVUKATI DESTEĞİ

Deneyimli bir göçmenlik avukatı, başvurunun en doğru şekilde hazırlanmasını, mülakat sürecine hukuki destek verilmesini ve ret halinde yargı sürecinin etkili yönetilmesini sağlar. Ayrıca uluslararası sözleşmelere dayalı hakların kullanılmasını da mümkün kılar.

SONUÇ

Uluslararası koruma başvurusu, Türkiye’de güvenlik arayan yabancılar için hayati bir mekanizmadır. Ancak bu sürecin dikkatle yürütülmesi gerekir. Belgelerin hazırlanması, beyanların tutarlılığı ve itiraz sürelerinin takip edilmesi, başvurunun kaderini belirleyen unsurlardır.

Hak kaybı yaşamamak ve güvenli bir statü elde etmek için uzman bir göçmenlik avukatı ile hareket etmek, en doğru yol olacaktır.