Yasaklı donörden 5 kadın hamile kaldı

Belçika’daki bazı tüp bebek (fertilite) merkezlerinde ciddi hatalar ortaya çıktı. Kısa süre önce ülkede 50’den fazla çocuğun dünyaya gelmesine yol açan Danimarkalı donör skandalının ardından başlatılan denetimler, merkezlerdeki hatalı uygulamaları gözler önüne serdi. Sağlık yetkilileri, ülke genelinde daha sıkı denetim yapılacağını duyurdu.

Federal İlaç ve Sağlık Ürünleri Ajansı (FAGG) tarafından yürütülen incelemelerde, genetik bozukluğu bulunan ve kullanımı yasaklanan bir donörün sperminin bir hastada kullanıldığı, iki farklı merkezde embriyoların karıştığı, ayrıca sperm örneklerinde etiket hataları ve hijyen ihlalleri yaşandığı tespit edildi. Bazı merkezlerde belgede sahtecilik gibi usulsüzlüklerin de ortaya çıktığı belirtildi.

FAGG’nin yayımladığı 77 denetim raporu, 2019–2025 yılları arasındaki incelemeleri kapsıyor. Bu raporlar, Belçika’daki 46 tüp bebek merkezinde düşünüldüğünden çok daha fazla hata yaşandığını ortaya koydu.

YASAKLI DONÖRÜN SPERMİ KULLANILDI

Denetimler, 2023 yılında bir kadına, daha önce genetik hastalık taşıdığı belirlenen bir donörden alınan spermin kullanıldığını ortaya çıkardı. Bu donör, daha önce genetik bozukluğu bulunan bir çocuğun babası olduğu için sistemde “NT – kullanımı yasaklı” olarak işaretlenmişti. Yani bu donörden alınan sperm hiçbir şekilde kullanılmamalıydı. Ancak merkezdeki personelin bu yasağı fark etmediği ve spermin yanlışlıkla yeniden kullanıldığı anlaşıldı.

Bu hatalı uygulama sonucunda kadın hamile kaldı ve bir çocuk dünyaya getirdi. Çocuğun söz konusu genetik bozukluğu taşıyıp taşımadığı henüz bilinmiyor. Aynı donörden alınan spermle toplam beş çocuğun doğduğu belirlendi.

FAGG: AĞIR BİR İHMAL

FAGG hatayı “ağır bir ihmal” olarak nitelendirdi. Sağlık denetim kurumu, merkezin lisansının iptal edilmesini önerdi ve olayı savcılığa bildirdi. Ancak savcılık davaya dönüştürmedi ve merkeze yaptırım uygulanmadı. Merkez, sistemlerini güncellediklerine dair bir eylem planı sundu. Artık yasaklı donörlerin isimlerinin çok daha belirgin biçimde işaretlendiği belirtildi.

EMBRİYOLAR KARIŞTIRILDI

FAGG raporlarında ayrıca, son yıllarda embriyoların yanlış hastalara yerleştirildiği iki ayrı olayın bulunduğu belirtildi. Bir merkezde bir embriyonun insan hatası sonucu yanlış hastaya transfer edildiği, başka bir merkezde de benzer bir karışıklığın yaşandığı açıklandı.

Her iki durumda da hamileliğin gerçekleşmediği, merkezlerin bu hataları fark ederek sağlık otoritelerine bildirdiği kaydedildi.

SPERM ÖRNEKLERİNDE KARIŞIKLIK VE HİJYEN İHLALLERİ

Denetimlerde sperm örneklerinin etiketlenmesinde de karışıklıklar yaşandığı tespit edildi. Bazı tüplerin üzerinde yanlış hasta isimlerinin yazıldığı, bir laborantın hatayı fark ettiği ancak resmî bildirim yapmadığı belirlendi.

Ayrıca, spermleri aktarmada kullanılan pipet pompalarının her kullanımdan sonra sterilize edilmediği, bunun da örneklerin karışmasına veya çapraz bulaşma riskine yol açtığı ifade edildi.

BİR HEKİM HAKKINDA SAHTE BELGE İDDİASI

Bu yıl yapılan denetimlerden birinde ise bir doktorun belgelerde işlemlerin hastanede yapıldığını beyan ettiği, oysa uygulamaların kendi özel muayenehanesinde gerçekleştirildiği ortaya çıktı. Denetim raporunda bu durum “resmî belgede tahrifat” olarak tanımlandı. Bu ihlalin 8 günden 6 aya kadar hapis cezası öngördüğü, savcılığın da bilgilendirildiği bildirildi.

KLİNİK İSİMLERİ GİZLİ TUTULDU

FAGG’nin yayımladığı raporlar anonimleştirildiği için, hangi merkezlerde bu hataların yaşandığı açıklanmadı. Ancak denetimler, Belçika’daki tüp bebek kliniklerinde ciddi güvenlik, sterilizasyon ve kimlik doğrulama sorunları bulunduğuna işaret etti.

Sağlık yetkilileri, bu bulguların ardından ülke genelinde daha sıkı denetimler yapılacağını ve etiketleme ile sterilizasyon protokollerinin yenileneceğini duyurdu.

DANİMARKALI DONÖR SKANDALI

Skandalın arka planında ise, bir Danimarkalı donörün Belçika’da 50’den fazla çocuğun babası çıkması olayı yer alıyor. Belçika’da yasal sınır altı kadın olmasına rağmen, 38 farklı kadının bu donörden alınan spermle çocuk sahibi olduğu ortaya çıkmıştı. Üstelik donörün taşıdığı bir gen mutasyonu nedeniyle bazı çocuklarda kanser riskinin arttığı da belirlenmişti.

(patronlardunyasi.com)