'Borç' kararı tartışma yarattı

Ücret ve maaşlıların borcu nedeniyle, ücret ve maaşların tamamına el konmasının önünü açan bir karar çok konuşuldu. Daha önce haciz ve bloke işlemlerinden muaf tutulan ücret ve maaşlara her türlü borç nedeniyle artık bloke konulabilecek. Karar Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yargıtay üyelerinin oy çokluğu ile aldığı karara bazı Yargıtay üyeleri itiraz etti. Karara itiraz eden Yargıtay üyelerinin hazırladığı muhalefet şerhinde ücret ve maaşlıların büyük tehlike altında olduğu kaydedildi.

MAAŞA BLOKAJ, HACİZDEN AĞIR

Bir Yargıtay üyesi, düzenlemede çalışan ve emekli maaşları üzerine yasal bir tabir olan haciz yasağından bahsedilmiş olsa da yasağın “bankalar tarafından blokaj” sözcüğü ile aşılmak istendiğini kaydetti. Evrensel gazetesinin haberine göre, fiiliyatta "maaş üzerine blokaj (el koyma) konulmasının haciz konulmasından çok ama çok daha ağır bir hüküm ve sonuç doğurduğunu" kaydeden Yargıtay üyesi, haciz ile blokaj arasındaki farkları özetledi.

HACİZ VE BLOKAJIN FARKI NE

Yargıtay üyesi, “Görüldüğü gibi haciz borçlu için bir darbe ise, blokaj bir yok etmedir. Tabir caizse haciz vurmak, blokaj öldürmektir. Dolayısıyla çoğun içinde azı vardır uyarınca, haciz yasaksa blokaj (el koyma) haydi haydi yasaktır” ifadelerini kullandı.

EL KOYMA SADECE EMEKLİLERİ İLGİLENDİRMİYOR

Karara şerh koyan Yargıtay üyesi, düzenlemenin kamuoyuna yansıyanın aksine sadece emeklileri değil, tüm ücret ve maaşlıları etkileyeceğine dikkat çekti. Muhalefet şerhinde şu ifadeler kullanıldı: “Her ne kadar İBK emeklilerin çektikleri tüketici kredilerini konu alıyor ise de, blokaj/el koyma imkan hak ve yetkisi veren anlayış 5510 s. SSK’den doğmadığından, sayın çoğunluk tarafından ahde vefa (pactasundservanda) ve sözleşme özgürlüğü ilkelerinden yola çıkılarak verildiğine göre, henüz emekli olmamış olan memurların aldıkları aylıkla, asgari ücretlilerin aldıkları aylıklar üzerine de blokaj/el koyma hakkı verecektir. İBK ile diğer çalışanlara göre daha negatif konumda olan ve maaşlarının tamamı yönünden koruma getirilen emekliler yönünden bile blokaj mümkün olabildiğine göre, maaşları emekli maaşından yüksek olan diğer ücretliler için de blokaj yolu açılmış, İBK ile sadece 5510 S.K. 93/1 maddesi değil, İİK’nın 82, 83 ve 83/A maddesi de ilga edilerek, bu anlamda kanaatimizce, sadece emeklilerin değil, tüm ücretlilerin sosyal güvenlik hakkı zedelenmiştir.”

Yargıtay üyesi bu anlamda söz konusu kararın Anayasa’ya aykırı olduğunu kaydetti.

"TEFECİ, ÜCRET VE MAAŞA YASAL OLARAK EL KOYABİLİR"

Söz konusu düzenleme vasıtasıyla ‘tefeci’nin dahi normal koşullarda haczedemeyeceği maaşa bloke koyabileceğini kaydeden Yargıtay üyesi şu ifadelere yer verdi: “Alacaklı bir tefeci bile olabilir. Söz gelimi, yapılan bir ikrazat sözleşmesinde emekli bankadaki maaşı üzerine bloke konulmasını kabul etmiş ise, tefeci de sözleşmenin imzası sırasında aldığı blokaj iznini bankaya sunarak, asla haczedemeyeceği emekli maaşı üzerine bloke/el koyma ve kendi hesabına nakletme hakkı verilmiş olacaktır. Aynı şekilde, bir kira sözleşmesi sırasında verilen blokaj izni (Tahliye taahhüdü geçersiz olduğu halde), İBK sayesinde kira bedeli yönünden kiralayana kiracının emekli maaşına blokaj/el koyma imkan hak ve yetkisi verecektir.”

Yargıtay üyesi, “İBK kararı, aldıkları maaş açlık sınırının bile altında olan emekliler, darda ve zorda kaldıkları için kredi taksitini ödeyememeleri halinde, en büyük finans kaynağı ve kâr açıklaması yapan bankalar karşısında ezdirilmesine yol açacaktır” ifadelerini kullandı.