'Doğu Akdeniz'de iklim her yıl sertleşecek'

İskenderun Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölüm Başkanı İklim Değişikliği Etkileri Uzmanı Prof. Dr. Abdulla Sakallı, son yıllarda ani yağışlar, sert rüzgar ve hortum, iri taneli dolular ve ani sıcaklık düşüşüyle ilgili yaşanan hava şartlarına dair 2017 yılından beri özellikle Doğu Akdeniz'i takip ettiklerini söyledi. Prof. Dr. Sakallı, 30 yıllık periyot içinde Hatay'ı, özellikle İskenderun ve körfez çevresindeki hava hadiselerini sıkça raporladıklarını da belirtti.

2100 yılına kadarki periyot için modelleme çıkardıklarını belirten Prof. Dr. Sakallı, çalışmaları hakkında bilgiler verdi. Hava olaylarının her geçen yıl artacağını kaydeden Prof. Dr. Sakallı, “Bir ay içinde alacağımız yağış bu bölgede bir saatte düşüyor. Mesela geçen sene 2024 yılında 2 ayda düşecek olan yağış miktarı kadar 1 saatte metrekareye 112 kilogram yağış düştü. Antakya sular altında kaldı. Bu durumu Payas bölgemizde geçtiğimiz günlerde yaşadık. Aynı şekilde Dörtyol ve Erzin bölgesinde de bu tarz olaylar görülmeye başlandı. Hava hadiselerinin sertliği giderek artacak. Daha şiddetli, daha iri dolu yağışlarına sebep olacağız. Hortum sıklığı burada çok fazla değildi. Son yıllarda artarak devam ediyor. Önümüzdeki yıllarda daha da artacak. Hava sirkülasyonunu görüyoruz” dedi.

'GÜN İÇERİSİNDE FARKLI SICAKLIKLAR YAŞANACAK'

Doğu Akdeniz bölgesindeki deniz suyu sıcaklığındaki ısınmanın bölgedeki hava hadiselerini artıracağına dikkat çeken Prof. Dr. Sakallı, gün içerisinde farklı sıcaklık derecelerinin yaşanabileceğini ifade ederek, "10 derecelerdeki hava, ertesi gün 20 derecelere çıkacak veya eksi 5'lerdeki hava ertesi gün 15-20 derecelere kadar çıkabilecek. Bu bölgedeki hava hadiseleri artarak devam edecek. Neden? Çünkü özellikle biz bunu 2017 yılında modelledik. 2017 yılında 2100 yılı yılına kadarki periyot için modelledik. Buradaki artışın çok sert olacağını söyledik. Doğu Akdeniz'de iklim her yıl sertleşecek; hortum sayıları, sıcaklık ve dolu miktarları artacak. 2100 yılında Doğu Akdeniz'de hava sıcaklığı 8,5 derece artacak. Önümüzdeki kışın ılık geçmesini bekliyoruz. Ama çok sık bir şekilde çok şiddetli sıcaklık düşüşleri bekliyoruz. Bu sıcaklık düşüşlerinin süresi kısa olacak ama etki derecesi çok fazla olacak. Geçen sene Erzin bölgesinde çok büyük bir don olayını yaşadık. Bütün narenciye bölgesi burada bu dondan zarar gördü. Aynı şekilde ve daha şiddetini bu kış yine bu bölgede görmeyi biz bekliyoruz" diye konuştu.

'İKLİM YUMUŞATMA PLANI YAPILMALI'

Yerel yönetimlerin ani ve sert yağışlar nedeniyle altyapılarını güçlendirip hazırlık yapmaları gerektiğini de vurgulayan Prof. Dr. Sakallı, şöyle devam etti:

"Kısa uzun, kısa orta ve uzun vadede bizim iklim öncelikli eylem planları oluşturmamız gerekiyor. Çünkü bir iklimi yumuşatmanın en önemli ayaklarından birisi mevcut yeşil alanları artırmak. Drenaj sistemlerini artırmamız lazım. Su toplama havzalarını genişletmemiz gerekiyor. Özellikle şehirlerimizin altyapılarında geçirgenliği olan sistemler kullanmamız lazım. Avrupa ülkeleri geçirgenliği üst düzey olan asfaltlar kullanmaya başladı. Biz de burada kullanmak zorundayız artık. İklime uyum strateji planı hazırlamamız lazım. Yerel yönetimler, üniversiteler iş birliğiyle yapılması gerekiyor ve bilimsel bir gerçeklere bilimsel verilere dayandırılması lazım.”

Hava olaylarının değişkenliği karşısında çiftçinin iklime uyum sağlayan ürün yetiştirmesi gerektiğini savunan Prof. Dr. Sakallı, “Şu anda iklim farklı bir evreye doğru gidiyor. İklime uygun türleri seçebilirler. Özellikle burada tropik meyve, tropik bitki çeşitlerini ekebilirler. Bunlar için uygun ortam oluşmaya başlar. Vahşi sulamayı bırakıp, damlama sulama yöntemine geçmeleri gerekiyor. Özellikle toprakta zaten sıcaklık artışıyla beraber yükselen su buharlaşmasının önüne geçmek için toprak örtüsünü artık kaplamaları lazım.” 

Ufuk AKTUĞ/İSKENDERUN, (Hatay), (DHA)