Kira uyuşmazlıklarında arabuluculuk 1 Eylül’de başlıyor

Ev sahipleri, 10 yıl dolmadan, kendisi ya da bakmak zorunda olduğu kişilerin ihtiyaçları dışında kirasını ödeyenleri keyfi nedenlerle tahliye edemiyor.

Kira tespit davalarından hâkim eski kiracının hakkını gözetirken "hakkaniyet indirimi" yapıyor. Örneğin yurttaş 6 bin lira kira ödüyor bölge ortalaması 14 bin liraysa kira bedeli 10 bin lira olarak belirleniyor.

Hem kiracı hem de ev sahiplerinin yasal hakları, kira sınırı, zorla tahliye, 1 Eylül'de başlayacak arabulucu uygulaması konusunda merak edilen soruların yanıtları şöyle:

Ev sahibi kiracıyı kontrat süresi bitmeden çıkarabilir mi?

Mülk sahibinin yasaya göre haklı bir nedeni yoksa kontrat süresi dolmadan tahliye mümkün değil. Kiranın ödenmemesi durumunda noterden ödeme için ihtar gönderilerek 30 gün beklenir. Bu sürenin sonunda tahliye davası veya icra takibi yoluyla tahliye talep edilebilir. 1 Eylül itibariyle dava açmadan tahliye talebiyle de arabulucuya gidilebilecek. Ev sahibi bilgisi dışında yıkım, esaslı tadilat, tamirat sözleşmeye esaslı bir aykırılık varsa süre dolmadan tahliye istenebilir. Senesi bitim süresi uzayan sözleşme kendini otomatik olarak yeniler.

İzmir Karşıyaka'daki evimde 22 yıldır, son artışla birlikte 3 bin lirayla oturan kiracımı tahliye etmek için dava açmak zorunda mıyım?

Borçlar Kanunu'na göre sözleşme uzama süresi en fazla 10 yıl olarak kabul ediliyor. Bu sürenin sonunda mal sahibinin haklı bir gerekçe sunmasına gerek olmadan kiracısını tahliye hakkı bulunuyor. Bu nedenle tahliye davası açmanız gerekmiyor. Bunun için 3 ay önceden ihtarname göndermesi gerekiyor.

Ev sahibi, sözleşme tarihinden önce konutunu boşaltan kiracıdan tazminat talep edebilir mi?

Herhangi bir sorun yaşanmadığı halde evden çıkması durumunda mal sahibinin 3 ay daha kira bedeli talep etme hakkı bulunuyor. Bu tutarı talep edebilmesi için de 3 aylık sürede yeni kiracı bulmamış olması gerekiyor. Eğer evi hemen kiraya verirse kiracıdan tazminat talep edilemez. Ev ilk ayın sonunda kira verilirse tazminat da bir aylık ödenir.

Kiraya yüzde 25 sınırının ardından fahiş artışlara karşı yeni önlemler devreye girecek mi?

Kiracı ev sahibi haklarının sınırları Borçlar Kanunu'nda belirtiliyor. Yeni yasama döneminde bu konuda Türk Ceza Kanunu'nda düzenleme yapılacak. Kiraları piyasa ortalamışının üzerinde artıranlara yönelik para cezasıyla birlikte bir yıldan 3 yıla kadar hapis cezası uygulanması öngörülüyor. Kiracıya zorbalık yapan, "haksız kazanç elde eden" ev sahipleri mahkeme takdiriyle tutuklu da yargılanabilecek.

Kiracı içindeyken satın alınan konutta tahliye süreci nasıl işliyor?

Evin başkasına satışı halinde kiracının konutu boşaltması için 6 aylık süresi bulunuyor. Yeni mal sahibi kiracıya 1 ay içinde ihtar göndererek tahliye talep edebilir. Satın alma tarihinden itibaren altıncı ayın sonuna kadar kiracı oturmaya devam edebilir. Bu sürenin sonunda evi boşaltmazsa arabulucuya gidilebilir.

Ev sahiplerinin depozito talebinde yasal bir sınır var mı?

Depozito bedeli 3 aylık kiradan fazla olamaz, bu tutar da kiracı tarafından bir banka hesabına yatırılarak ev sahibinin onayı olmadan çekilemez. Ayrıca şerh düşülerek paranın vadeli bir tasarruf hesabına yatırılması gerekiyor. Kiracının mülkü boşaltması durumunda depozito bedelini tam alması için hiçbir borcu kalmaması, evde olağan eskime dışında bir hasar olmaması gerekiyor.

Ev sahibi tarafından tehdit edilen, baskı gören kiracı da arabulucuya gidebilecek mi?

Kira tespit, tahliye, uyarlama, kontrat kaynaklı sorunlar, taşınmaz paylaşımı, kat mülkiyetinden kaynaklı uyuşmazlıklar, aidata ilişkin davalar zorunlu arabuluculuk sürecine tabi olacak. İhtilafların tamamı önce arabulucuya gitmek zorunda olup daha sonra dava açılabilecek. Arabuluculuk sürecini davayı açmak isteyen taraf başlatacak. Örneğin ev sahibi tahliye davası açmak istiyorsa önce arabuluculuk sürecini başlatacak.

Arabulucuk hizmetinden ücret alınacak mı?

Başvuruda ve iki saate kadar olan görüşmelerde ücret alınmayacak. Bu sürenin üzerindeki görüşmelerde asgari ücret tarifesine göre hesaplanacak tutar taraflardan eşit olarak alınacak. Başvurular dava açılacak yetkili mahkemenin bulunduğu adliyedeki arabuluculuk bürosuna ya da yetkilendirilen sulh hukuk mahkemelerine yapılacak.

(Sabah)