Deodorantların gizli yüzü! Uzmanlar tüm riskleri sıraladı

Koltuk altı ferahlığı ve kötü kokularla mücadele için çoğumuzun vazgeçilmezi olan deodorantlar, son zamanlarda sağlık üzerindeki etkileri nedeniyle yeniden tartışma konusu oldu.

Özellikle geçtiğimiz ay, önde gelen bir deodorant markasının ürünlerinde kullanıcıların yanık ve kızarıklık şikâyetlerinde artış yaşanması üzerine ürünü geri çağırması, gözleri bu yaygın kozmetik ürünlere çevirdi.

Markanın yetkilileri, ürünlerinde yaşanan sorunun “hammaddelerden birini etkileyen üretim sürecindeki bir değişiklikten” kaynaklandığını açıklayarak geri adım attı. Ancak bu gelişme, deodorant ve ter önleyici ürünlerin yalnızca güzellik veya hijyen meselesi olmadığını; cilt sağlığı, solunum fonksiyonları ve hatta sistemik hastalıklarla ilgili riskler barındırabileceğini bir kez daha hatırlattı.

Peki, gerçekten ne kadar tehlikeliler? Hangi riskler söylenti, hangileri bilimsel gerçek? Dermatoloji uzmanları, toksikoloji araştırmaları ve halk sağlığı kuruluşlarının verileri ışığında deodorant kullanımının vücuda etkilerini detaylıca inceledik.

1- “DEODORANTLAR CİLT TAHRİŞİNE YOL AÇAR” / GERÇEK

Cilt tahrişi, deodorant kullanımının en sık karşılaşılan olumsuz etkilerinden biri. Pratisyen hekim ve dermatoloji alanında özel ilgisi bulunan Dr. Sonia Khorana, özellikle hassas cilt yapısına sahip kişilerde bu tür reaksiyonların yaygın olduğunu belirtiyor.

“Egzamalı ya da alerjik bünyeye sahip bireylerde reaksiyonlar daha sık görülüyor” diyen Dr. Khorana, bu durumun genellikle tıraş sonrası uygulama gibi cilt bariyerinin zayıfladığı zamanlarda ortaya çıktığını vurguluyor. Kokulu ürünlerin alerjik kontakt dermatit riskini artırabileceğini belirten Danışman Dermatolog Dr. Sina Ghadiri de şu uyarıda bulunuyor:

“Parfümler, alerjik kontakt dermatite neden olan en yaygın içeriklerden. Bu tür ürünlere hassasiyeti olan kişilerin kokusuz formülleri tercih etmesi ve yeni ürünleri kullanmadan önce yama testi yapmaları önemli.”

Ayrıca ürünlerdeki alkol ve uçucu yağlar da tahriş sebebi olabilir. Dr. Khorana, “Alkol içeren deodorantlar ciltte kuruluk ve batma hissine neden olabilir. Lavanta, çay ağacı, turunçgil yağları gibi doğal etiketli uçucu yağlar da oldukça tahriş edici olabilir” diyerek tüketicileri uyarıyor.

2- “DEODORANTLAR KANSERE NEDEN OLUR” / YANLIŞ

Deodorant ve ter önleyici ürünlerin özellikle meme kanseri ile ilişkilendirildiğine dair yıllardır süren tartışmalar olsa da bilimsel kanıtlar bu iddiayı desteklemiyor. En sık suçlanan iki içerik; koruyucu olarak kullanılan parabenler ve terlemeyi engelleyen alüminyum tuzları.

Cancer Research UK, bu konuda kamuoyuna şu açıklamayı yapıyor: “Fareler üzerinde yapılan bazı deneylerde parabenlerin östrojen gibi davrandığı görüldü. Ancak bu veriler, insanların meme kanseri geliştirmesine neden olduğunu göstermekten çok uzak.”

Benzer şekilde, alüminyum ile meme kanseri arasında da doğrudan bir ilişki kurulamadı. Kurumun açıklamasına göre, en kapsamlı araştırmalar, deodorant ve meme kanseri arasında bağlantı olmadığını gösteriyor. Yani bu konuda toplumda dolaşan korkuların bilimsel bir temeli bulunmuyor.

3- “TER ÖNLEYİCİLER KİST VE LEKELENMEYE NEDEN OLABİLİR” / GERÇEK

Sosyal medya ve kullanıcı forumlarında sıkça gündeme gelen bir diğer konu da ter önleyici kullanımı sonrası koltuk altında gelişen kistler, sivilceler ve leke oluşumları. Dr. Khorana, bunun altında yatan mekanizmayı şöyle açıklıyor: “Alüminyum tuzları terdeki proteinlerle birleşerek ter kanallarında geçici tıkanıklık yaratır. Bu da kist oluşumuna zemin hazırlar. Enfeksiyon riski artar, bazı vakalarda antibiyotik veya drenaj gerekebilir.”

Bu tür sorunlarla karşılaşmamak için uzmanlar koltuk altı bölgesinin düzenli olarak yıkanmasını ve nazik peelinglerle gözeneklerin açık tutulmasını öneriyor.

4- “AEROSOL DEODORANTLAR SOLUNUM YETMEZLİĞİNE VE HATTA ÖLÜME YOL AÇABİLİR” / GERÇEK

Belki de en az bilinen ama en ciddi risklerden biri: aerosol deodorantların bilinçsiz kullanımı. 2023 yılında yaşanan bir ölüm vakası sonrası, İngiltere merkezli Kraliyet Kaza Önleme Derneği (RoSPA), şu açıklamayı yapmıştı: “Aerosol maddelerin aşırı solunması yalnızca madde bağımlılığı vakalarında değil, gündelik kullanımda da bayılma, kalp ritmi bozuklukları ve ölüme yol açabilir.”

Çocuklar ve gençler arasında deodorantın ‘eğlence’ amaçlı sık kullanımı sonucu ciddi vakalar görüldüğü ifade edildi. Aerosollerde bulunan itici ve çözücü gazlar, kalbi adrenal hormonlarına karşı hassaslaştırarak ölümcül sonuçlar doğurabiliyor. Bu nedenle aerosol deodorantlar mutlaka iyi havalandırılan alanlarda, talimatlara uygun şekilde ve kısa süreli kullanılmalı.

5- “KOLTUK ALTINDAKİ KOYU LEKELENMELER DEODORANT KAYNAKLIDIR” / BELKİ

Ciltte pigmentasyon sorunları genellikle başka sağlık sorunlarının belirtisi olabiliyor. Ancak bazı kullanıcılar, deodorant kullanımının koltuk altında koyulaşmaya neden olduğunu belirtiyor.

Dr. Ghadiri bu konuda net bir çizgi çizmiyor: “Deodorantların neden olabileceği olasılıklar arasında yer alıyor. Ancak koyu lekelerin altında genellikle hormonal bozukluklar, insülin direnci gibi sistemik durumlar da olabilir. Akantozis nigrikans bunlardan biridir.”

6- “TER ÖNLEYİCİLER ALZHEİMER’A NEDEN OLABİLİR” / YANLIŞ

Alüminyum içeriği nedeniyle ter önleyicilerin Alzheimer hastalığıyla ilişkilendirildiği iddialar da yıllardır sürüyor. Ancak Alzheimer’s Research UK, bu iddialara net bir şekilde karşı çıkıyor: “Alzheimer hastalarının beyinlerinde alüminyum birikimi gözlemlenmiş olabilir, ancak bu durum neden değil, sonuç olabilir. Şu anki bilimsel veriler, deodorant veya ter önleyici kullanımının Alzheimer’a yol açtığını göstermiyor.”

KORKMALI MIYIZ, DİKKATLİ Mİ OLMALIYIZ?

Deodorantlar günlük hayatın vazgeçilmez bir parçası olsa da yanlış kullanım veya kişisel hassasiyetler sonucu ciddi sorunlara yol açabiliyor. Ancak panik yaratmadan, bilinçli tercihlerle bu riskleri en aza indirmek mümkün.

Uzman önerileri:

Hassas cilde sahipseniz kokusuz ve alkol içermeyen formülleri tercih edin.

Yeni bir ürün denemeden önce cildinizin küçük bir bölümünde test edin.

Aerosol spreyleri kapalı alanlarda uzun süre kullanmaktan kaçının.

Ciltte renk değişikliği, kist ya da tahriş fark ederseniz mutlaka doktora başvurun.

Şüpheli içerikleri içeren ürünleri kullanmaktan kaçının ve güncel geri çağırma listelerini takip edin.

Daily Mail'in "How your deodorant can cause cysts, rashes... and even serious breathing problems: Our experts reveal everything you need to know - and the signs to watch out for" başlıklı haberinden derlenmiştir.

(Hürriyet)