‘Frankenstein’ griple karıştırılmasın! Boğaz ağrısı ve yüksek ateş varsa...

Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Nuriye Taşdelen Fışgın, Kovid-19'un yeni türü olan 'Frankenstein' varyantı hakkında bilgiler verdi. Prof. Dr. Fışgın, "Kovid-19 hastalığına neden olan SARS-CoV-2'nin birçok farklı varyantı ortaya çıkmıştır. Son günlerde 'Frankenstein' varyantı olarak da adlandırılan SARS CoV-2'nin yeni varyantı olan XFG varyantı görülmeye başlandı" dedi.

NEDEN FRANKENSTEIN DENİYOR?

'Stratus' olarak da adlandırılan XFG varyantına aynı zamanda 'Frankenstein' denilmesinin nedenini de açıklayan Prof. Dr. Fışgın, "Omigron kökenli LF.7 ile LP.8.1.2'nin rekombinantı olmasıdır. Rekombinant sonucu meydana gelmesi, klasik mutasyonlardan farklılık göstermesi anlamını taşımaktadır. Yani bir kişide aynı anda faklı varyantlar enfeksiyon oluşturduğunda, virüsün bu farklı varyantları genetik materyallerini birleştirerek yeni bir varyantın oluşmasına neden olabilirler. Bu şekilde ortaya çıktığı için 'Frankenstein' benzetmesi yapılmaktadır" dedi.

BULAŞICILIĞI DAHA MI YÜKSEK?

İlk olarak Ocak 2025'te saptanan bu varyantın, ilkbahar–yaz döneminde hızlı bir artış gösterdiğini söyleyen Prof. Dr. Fışgın, "Ülkemiz dahil tüm dünyada yaygın olarak görülmeye başlandı. Eylül başı itibarıyla tüm Kovid-19 sekanslarının yüzde 70'ini oluşturdu" dedi. "Bulaşıcılığı önceki varyantlara göre daha mı yüksek?" sorusuna Prof. Dr. Fışgın, şu yanıtı verdi: "Bu yeni alt grup, virüs genomunda farklı kombinasyonların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu da varyantın yeni özellikler kazanması anlamına gelmektedir. Bu değişimler mutlaka daha ağır hastalık ya da daha hızlı bulaştırıcılık anlamı taşımamaktadır. Ancak XFG, küresel olarak dolaşımda olan diğer varyantlara kıyasla daha hızla yayılmaktadır. Ayrıca XFG, LP.8.1'e göre bir miktar daha bağışıklık sisteminden kaçabilmektedir. Yani, bu varyant daha kolay yayılmaktadır."

KOVİD AŞISI KORUYOR MU?

"Aşılı kişiler bu varyanta karşı koruma altında mı?" sorusuna ise Prof. Dr. Fışgın, şu yanıtı verdi: "Kovid-19'a neden olan SARS-CoV-2'nin mutasyonu devam ettiği ve farklı varyantlar dolaşımda olduğu için pandemi döneminde yapılan aşıların şu andaki varyantlara karşı koruyuculuğu bulunmamaktadır. Bu nedenle de özellikle riskli gruplar için aşılama çalışmaları 'Dünya Sağlık Örgütü Kovid-19 Aşı Bileşenleri Teknik Danışma Grubu' önerileri doğrultusunda devam etmektedir. Bu kapsamda da her yıl yeni antijen içeren Kovid-19 aşıları üretilmeye başlanmış olup, en son 2025-2026 sezonu için önerilen ve üretilen aşılarda monovalan Omikron JN.1 veya LP.8.1 suşları yer almıştır. Şu anda ülkemizde bu aşılar bulunmamaktadır."

PCR İLE TESPİTİ ZOR

Frankenstein varyantının nasıl tespit edilebileceğini ise Prof. Dr. Fışgın, şöyle anlattı: "Tanısal açıdan Frankenstein yani XFG'ye özgü bir PCR ya da hızlı antijen testi duyarlılık kaybı bildirilmemiştir. Hem mevsimsel grip hem de Kovid-19'dan korunmak için kalabalık yerlerde bulunmaktan kaçınmak, bulunmak gerekiyorsa maske takmak, ellerin uygun ve düzenli olarak yıkanması en önemli kişisel önlemlerdir."

HASTANEYE YATIŞTA ARTIŞA YOL AÇTI

Şu ana kadar elde edilen verilerle hastalığın şiddeti hakkında da bilgi veren Prof. Dr. Fışgın, "XFG'nin etkili olduğu bazı Güney Doğu Asya ülkelerinde vaka ve hastaneye yatış sayılarında artış bildirilmiştir. Ancak hastalığın, diğer dolaşımdaki varyantlarla kıyaslandığında daha ağır ve ciddi seyrettiği yönünde herhangi bir kanıt bulunmamaktadır. Bu güne kadar elde edilen veriler XFG'nin şu anda dolaşımda olan diğer SARS-CoV-2 varyantlarına kıyasla ek bir toplum sağlığı riski oluşturmadığını göstermektedir" diye konuştu.

ŞİDDETLİ BOĞAZ AĞRISI, YÜKSEK ATEŞ

Frankenstein varyantının semptomlarının klasik Kovid-19 belirtilerinden farklı olup olmadığını ise Prof. Dr. Fışgın, şu cümlelerle anlattı: "Hastalarda mevsimsel grip benzeri semptomlar görülebilmektedir. Ateş, boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı, burun akıntısı, öksürük, tat ve koku almada kayıp önde gelen semptomlar arasında sayılabilir. Burada şiddetli boğaz ağrısı önemli bulgulardan birisidir. Bazı hastalarda semptomlar hafif seyrederken, 75 yaş üzeri hastalarda, bağışıklık sistemi zayıf kişilerde ve kronik hastalığı olanlarda daha ağır bir klinik tablo görülebilir. Özellikle nefes darlığı, göğüs ağrısı veya yüksek ateş gibi ciddi belirtiler geliştiğinde vakit kaybetmeden tıbbi yardım alınmalıdır."

(Sabah- Gül KİREKLO)